ထိုင်းနိုင်ငံသည် BRICS မိတ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်လာရန် ရုရှားနိုင်ငံထံမှ တရားဝင်ဖိတ်ကြားမှုကို လက်ခံရရှိခဲ့ပါသည်။ ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်က အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပခဲ့ပြီးထိုင်းနိုင်ငံက ယင်းဖိတ်ကြားချက်ကို အပြုသဘောဖြင့်တုံ့ပြန်မည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး အဆိုပါနေ့တွင် ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက BRICS ကို မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် ပူးပေါင်းရန် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သဘောတူညီချက်ကို အတည်ပြုကြောင်း ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးထံ စာတစ်စောင် ပေးပို့ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ကိုးကား - TASS

ယူကရိန်းသည် ၎င်း၏လူဦးရေစာရင်း အကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုတွင် နိုင်ငံသား ၁၀ သန်းအထိ ပြန်လာရန် ကြိုးပမ်းနေပြီး အစုအဖွဲ့တွင် နေထိုင်သော ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများကို ဖိအားပေးသည့် နည်းလမ်းအဖြစ် အကူအညီဖြတ်တောက်ရန် အီးယူကို တွန်းအားပေးနေကြောင်း El Pais က ဖော်ပြသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ရုရှားနှင့် ပဋိပက္ခများ အရှိန်မြင့်လာပြီးနောက် ယူကရိန်းနိုင်ငံသား သန်းပေါင်းများစွာသည် နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။ လက်ရှိတွင် ယူကရိန်း ပြင်ပတွင် နေထိုင်သူ ၁၀ သန်းအထိ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ထားကြောင်း အဆိုပါသတင်းဌာနက ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက် နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ လူဦးရေဆိုင်ရာ အကျပ် အတည်းကို ဖြေလျှော့ရန်နှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် အရင်းအမြစ်များ ဖြည့်တင်းရန် ကြိုးပမ်းနေသည့်အတွက် ကိယက်ဗ်က ၎င်းတို့အား ပြန်လာစေရန် လိုလားသည်။

ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ အေဂျင်စီ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ စီးပွားရေးအရ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၄ သန်းခန့် မပါဝင်သည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံသား ၆ ဒသမ ၇ သန်းနီးပါး သည် ပြည်ပတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည်။

နိုဝင်ဘာလတွင် ယူကရိန်းခေါင်းဆောင် ဗလာဒီမာ ဇယ်လင်စကီးသည် နိုင်ငံသားများကို နေရပ်ပြန်ပို့ရန် အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ သို့သော်ဝန်ကြီးဌာနက ယင်းကိုမည်သို့ ပြီးမြောက် စေမည်ကို မသိရသေးကြောင်း El Pais က ဖော်ပြသည်။

ကိယက်ဗ်သည် ဒုက္ခသည်များအတွက် အကူအညီများ ဖြတ်တောက်ရန်နှင့် လူငယ်အမျိုးသားများအတွက် ကောင်စစ်ဝန် ဝန်ဆောင်မှုများကို ပိတ်ပင်ရန် အီးယူအား တိုက်တွန်းခြင်းအပါအဝင် ရွေးချယ်စရာအားလုံးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားနေကြောင်း သိရသည်။ စက်တင်ဘာလတွင် အတည်ပြုခဲ့သော ၎င်း၏ လူဦးရေဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာတွင် နိုင်ငံသား ၁.၃ မှ ၃.၃ သန်းသည် ပြန်မလာ နိုင်ကြောင်း အစိုးရက အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသည် ၂၀၃၂ ခုနှစ်တွင် လုပ်သား ၃.၁ မှ ၄.၅ သန်း လိုအပ်မည်ဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ်စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်း ၇% ရရှိရန် စီးပွားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက် များအရ သိရသည်။ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွင် ဒေါ်လာ ၄၁၁ ဘီလီယံ လိုအပ်မည်ဖြစ်ပြီး ယူကရိန်း၏ စစ်မဖြစ်မီ GDP ထက် ၂.၅ ဆ ပိုမိုလိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ဤအချိန်သည် ယူကရိန်း၏ ကလေးမွေးဖွားနှုန်း သိသိ သာသာ ကျဆင်းနေချိန်ဖြစ်ပြီး လူဦးရေ အချိုးအစား ကွာဟမှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

သို့သော်လည်း အီးယူရှိ ယူကရိန်းနိုင်ငံသား အများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ မွေးရပ်မြေအပြင်ဘက်တွင် အခြေချနေထိုင်ရန် စီစဉ်နေကြသည်။ ပိုလန်နိုင်ငံ ဗဟိုဘဏ်က ပြီးခဲ့သည့်လက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပိုလန်ရှိ ဒုက္ခသည် ၃၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ရေရှည် သို့မဟုတ် အမြဲတမ်းနေထိုင်လိုကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာလတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ဂျာမနီနိုင်ငံ Ifo Institute ၏ နောက်ထပ်စစ်တမ်းတစ်ခုအရ ရုရှားနှင့် ပဋိပက္ခပြီးဆုံးပြီးနောက် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ပြန်သွားလိုကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကိုးကား - Myanmar National Post

အီရန်သမ္မတဟောင်း Bashar al-Assad ဖြုတ်ချခံရပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာသော အာမက်အယ်လ်ရှာရာ အစိုးရကို တွန်းလှန်ရန် ဆီးရီးယားပြည်သူများအား အီရန်၏ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် အယာတိုလာအလာခါမေနီက တောင်းဆိုထားပြီး အာဆတ်အစိုးရ တိုက်ခိုက်ခံရမှုသည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ကြိုးကိုင်မှု ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက် မိန့်ခွန်းတွင် ခါမေနီက ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားများ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံအတွင်းရှိ လူငယ်များသည် “ကြိုးကိုင်သူများနှင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံပြိုကွဲရန် အကောင်အထည်ဖော်နေသူများကို ပြင်းထန်စွာ ဆန့်ကျင်သင့်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

HTS နှင့် အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစိုးရတို့က ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားအားလုံး၏ အခွင့်အရေးများကို အကာအကွယ်ပေးမည်ဟု အခိုင်အမာပြောဆိုခဲ့သော်လည်း ခါမေနီက အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံအစိုးရနှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိသောအဖွဲ့သာ ဆီးရီးယားတွင် လွှမ်းမိုးနိုင်လိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တူရကီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Hakan Fidan သည် ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်က ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ တရားဝင်ခေါင်းဆောင် Ahmed al-Sharaa နှင့် Damascus တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

ဆွေးနွေးပွဲအသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ချက်ချင်း ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း တူရကီသည် အာဆတ်ကိုဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် HTS ကို ကျောထောက်နောက်ခံအဖြစ် ကာလကြာရှည်စွာ ရပ်တည်ထားသည်။

အာဆတ်ကို ဖြုတ်ချခြင်းသည် တီဟီရန်အတွက် ကြီးမားသည့် ထပ်ထိုးနှက်ချက်အဖြစ် အများက ရှုမြင်သုံးသပ်ကြပြီး အီရန်၏ကြားခံနယ်နိမိတ်ဖြစ်သော ဆီရီးယား၏ အစိတ်အပိုင်းများသည် လွန်ခဲ့သည့် ၁၄ လ အတွင်း ကြီးမားသော ဆုတ်ယုတ်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့ ခဲ့ရသည်။

ကိုးကား- https://www.rferl.org/a/iran-supreme-leader-syria-rebel-government/33249008.htm

အီရန်သမ္မတ Masoud Pezeshkian သည် လာမည့် ဇန်နဝါရီ ၁၇ ရက်တွင် မော်စကိုသို့ အလုပ်သဘောခရီးစဉ်အဖြစ်လာရောက်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း ရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ အီရန်သံအမတ်ကြီး Kazem Jalali က ကြေညာခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါခရီးစဉ်အတွင်း Pezeshkian သည် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် တီဟီရန်နှင့် မော်စကိုတို့အကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးသဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် မျှော်လင့်ထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ကိုးကား - ဒေသတွင်းမီဒီယာ

Photo- President of Russia

US Steel ကို ဝယ်ယူနိုင်ရေးအတွက် အမေရိကန် သမ္မတ Joe Biden ကို ဆုံးဖြတ်ခွင့်ပြုရန် အမေရိကန် အစိုးရ၏ ကော်မတီတစ်ခုက ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်ဟုဂျပန်၏ Nippon Steel က ပြောကြားသည်။ အဆိုပါအရောင်းအဝယ်သဘောတူညီချက်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်းသမ္မတ Biden က အကြိမ်ကြိမ်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ ပါသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု ကော်မတီသည် အဆိုပါ ဂျပန်ကုမ္ပဏီက ဝယ်ယူရန် ကြိုးပမ်းမှုအတွက် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာအခြေအနေများကို စစ်ဆေးနေပါသည်။ ၎င်း သံမဏိထုတ်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီကြီး နှစ်ခုတို့သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် အရောင်း အဝယ်ကိစ္စအား သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်ကော်မတီက နောက်ဆုံးသတ်မှတ်ရက် ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့မတိုင်မီ အများသဘောတူညီ ချက်ကို မရနိုင်ကြောင်း ဂျပန်သံမဏိကုမ္ပဏီထံ အကြောင်းကြားထားပါသည်။

အဆိုပါကော်မတီ၏ အစီရင်ခံချက်ကို ရရှိပြီး ၁၅ ရက် အတွင်း မစ္စတာဘိုင်ဒန်က ၎င်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြေညာမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

US Steel ကို ရောင်းချလိုက်ပါက ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ကော်မတီဝင်အချို့က အကြံပြုထားသည်ဟု အမေရိကန်မီဒီယာများက ဆိုသည်။ သို့သော် US Steel ၏ အမှုဆောင်ရာထူးအများစုမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံသားများကို ခန့်အပ်ခြင်းအပါအဝင် အစီအမံများကို Nippon Steel က အဆိုပြုထားကြောင်း အခြားအဖွဲ့ဝင်များက ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ကိုးကား-NHK World

နျူလက်နက်အင်အားကြီး ၂ နိုင်ငံဖြစ်သော အမေရိကန် နှင့်ရုရှားတို့၏ ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့် နှင့် ဗလာဒီမာပူတင်တို့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို နိုင်ငံ တော်တော်များများက အလိုရှိနေကြသည်ဟု ရုရှား သံတမန်ဟောင်း ယူရီအက်ရှာကောဗ်က ပြောဆိုလိုက် ပါသည်။ 

“တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲလုပ်ရန်အတွက် မကြာသေးခင်ကမှ သမ္မတပူတင်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည့် ဟန်ဂေရီဝန်ကြီးချုပ် ဗစ်တာအိုဘန်နှင့် ဆလိုဗက်ကီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ရောဘတ်ဖီကိုတို့က စီစဉ်ပေးနိုင်လိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်း ရကြောင်း၊ နိုင်ငံအသီးသီးက အဆိုပြုချက်များစွာကို ၎င်းအနေဖြင့် လက်ခံရရှိထားကြောင်း” အက်ရှာကောဗ့် က ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်သော သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ၌ သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့ ပါသည်။ “အလားအလာရှိသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို မထိခိုက်စေရန်အတွက် အဆိုပြုထားသည့် နိုင်ငံများ၏ နာမည်များကို  ၎င်းအနေဖြင့် ထုတ်ပြောမည် မဟုတ် သော်လည်း ယင်းအဆိုပြုချက်များအတွက် အစီအစဉ် ရေးဆွဲပြီး ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ” ၎င်းကဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။ “သမ္မတပူတင်ကတော့ တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံးစကားပြောရန် အသင့်ဖြစ်နေပြီ” ဟု ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်တွင် ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ထိုကဲ့သို့တွေ့ဆုံပွဲအတွက် သီးခြားအစီအစဉ် များ  မရှိဟု ကရင်မလင်အစိုးရက ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်နေ့ က ပြန်လည်တုန့်ပြန်ထားသည်။

ကမ္ဘာ့မီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်အရ အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ အစိုးရအဖွဲ့က လက်ရှိဖြစ်နေသည့် ရုရှား - ယူကရိန်းနယ်စပ်က စစ်ပွဲ များကို ရပ်တန့်နိုင်ရေးလုပ်ဆောင်ရန် စဉ်းစားနေ သော်လည်း ရုရှား-ယူကရိန်း ၂ နိုင်ငံစလုံးက အပစ်ရပ်ရေး ကို ငြင်းဆန်ထားပါသည်။ ရုရှား၏တောင်းဆိုချက်များ အနက် ယူကရိန်းနိုင်ငံ နေတိုးအဖွဲ့ထဲသို့ မဝင်ရန်၊ ခရိုင်း မီးယား အပါအဝင် ရုရှားသိမ်းထားသော ရုရှားစကားပြော ယူကရိန်းဒေသများကို ယူကရိန်းအနေဖြင့် စွန့်လွှတ်ရန် စသည်တို့ကိုတောင်းဆိုထားသည်။

ယူကရိန်းဘက်မှလည်း ရုရှားတောင်းဆိုချက်များကို မလိုက်လျောနိုင်သကဲ့သို့ ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာ အာဏာကို လာရောက်မထိန်းချုပ်ရန်အတွက် တောင်းဆိုမှုများရှိနေရာ လက်တွေ့မကျသော တောင်းဆိုမှုများဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်လာနိုင်စရာမရှိနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေး ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ထားပါသည်။ 

ဆွစ်ဇာလန်၊ တူရကီနှင့် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားတို့က ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းကြား စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို လက်ခံ ကျင်းပရန် ဆန္ဒထုတ်ဖော်သည့် နိုင်ငံများတွင် ပါဝင် နေပြီး တရုတ်၊ ဘရာဇီးနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့က ပဋိပက္ခ အဆုံးသတ်ရန် လမ်းပြမြေပုံကို ထုတ်ဖော်ရေးဆွဲထားရှိ ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ကိုးကား-Myanmar National Post

အမေရိကန်ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် ကမ္ဘာ့ရေလမ်းပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းတွင် အလုပ်အများဆုံးနေရာဖြစ်သည့် ပနားမားတူးမြောင်းတွင် အမေရိကန်သင်္ဘောများ၏ ဖြတ်သန်းခများကို အလွန်အကျွံနှုန်းထားများဖြင့် ကောက်ခံနေသဖြင့် ပနားမားတူးမြောင်းကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်ရမည်ဖြစ် ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်လိုက်ပါသည်။ 

“ယခုကိစ္စသည် အမေရိကန်၏ရေတပ်စစ်သင်္ဘောများနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးသင်္ဘောများအတွက် တရားမျှတမှုမရှိကြောင်း၊ ပနားမားက ကောက်ခံနေသည့်နှုန်းထားများသည် အဆမတန်ကြီးမားနေသဖြင့် အမေရိကန်က ပြန်လည်ထိန်းချုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း” ထရမ့်က ၎င်း၏ Truth Social platform မှတစ်ဆင့် ပြောကြားထား ပါသည်။   

အမေရိကန်သည် ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ပနားမားတူးမြောင်းကို တည်ဆောက်ပြီးစီးခဲ့ပြီး တူးမြောင်းပတ်ပတ်လည် နယ်နိမိတ်ကို ဆယ်စုနှစ်များစွာ ပူးတွဲထိန်းချုပ်ခဲ့ကာ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် ပနားမားနိုင်ငံသို့ အပြီးအပိုင် လွှဲအပ်ပေးခဲ့သည်။ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ကိုဆက်သွယ်ပေးထားသည့် ပနားမားတူးမြောင်းတစ်ဝိုက်တွင် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု ကြီးထွားလာမှုကိုလည်း ထရမ့်က အရိပ်အမြွက်ပြောကြားထားပါသည်။ 

ကိုးကား - ALJAZEERA

ယူကရိန်းနှင့် ရုရှားစစ်ပွဲအဆုံးသတ်နိုင်ရေးအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ကိုရှာဖွေရန် ဆွေးနွေးမှု များ မြင့်တက်နေချိန်တွင် အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံ သမ္မတနှင့် ဗလာဒီမာပူတင် တွေ့ဆုံရန် အစီအစဉ် မရှိသေးကြောင်း ကရင်မလင် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Dmitry Peskov က ပြောပါသည်။

ထရမ့်က ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်တွင် ကွန်ဆာဗေးတစ် အစည်းအဝေးပွဲတစ်ခု၌ “ပူတင်က ၎င်းနှင့် အမြန်ဆုံး တွေ့ဆုံလိုကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်ကို တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် ကရင်မလင် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Dmitry Peskov က ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် TASS သို့ ပြောကြား ရာတွင် “ဇန်နဝါရီလတွင် သမ္မတ ရာထူးမတက်မီ ထရမ့် နှင့်တွေ့ဆုံမှုအတွက် အမှန်တကယ် တွန်းအားပေးမှုများ မရှိသေးကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းကြားတိုက်ပွဲများသည် မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး မော်စကိုသည် အရပ်ဘက်နှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံများကို အဓိကရည်ရွယ်၍ ယူကရိန်း ပိုင်နက်တစ်လျှောက် ဒရုန်းများနှင့် ဒုံးကျည်များကို ပစ်လွှတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ကိယက်ဗ်သည် ရုရှားပိုင်နက်အတွင်းရှိ ရုရှားရေနံနှင့် စွမ်းအင်ပစ်မှတ်များကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး သီတင်း ပတ်ကုန်က ရုရှားနိုင်ငံ၏ ရေနံကြွယ်ဝသော တာတာ စတန်သမ္မတနိုင်ငံ၏ မြို့တော် ကာဇန်တွင် အထပ်မြင့် အဆောက်အအုံများကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ပူတင်သည် ဝါရှင်တန်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများရှိ ပရိသတ်များရှေ့၌ ရုရှား၏ လိုက်လျောနိုင်မှု အလားအလာကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး ၎င်း၏ နှစ်ကုန်အမေးအဖြေကဏ္ဍနှင့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ တွင် “ရုရှားသည် အပေးအယူလုပ်ရန် အဆင်သင့် ဖြစ်နေကြောင်း” တစ်ကြိမ်ထက်မကပြောဆိုခဲ့သည်။

သို့သော် ပူတင်သည် “မော်စကို၏ ယူကရိန်းကို သိမ်းပိုက်ရန်၊ နေတိုးထံမှ အဓိကလုံခြုံရေးအာမခံချက် များရရှိရန်နှင့် အနောက်အုပ်စုအား ငြိမ်းချမ်းစေရန်” စသည့် မော်စကို၏ လိုလားချက်များအား အပေးအယူ လုပ်ရန် ညှိနှိုင်းရေးအချက်များစွာကို ထည့်သွင်းထား သည့်အပြင် ယူကရိန်းသမ္မတ ဗလာဒီမာ ဇယ်လန်စကီး အား တရားဝင်ခေါင်းဆောင်အဖြစ် မစဉ်းစားကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ “စစ်ပွဲကို အမြန်အဆုံးသတ်ရန် တွန်းအားပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စစ်ပွဲသည်ကြောက်စရာကောင်းကြောင်း” ထရမ့်က ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက် Turning Point's America Fest Convention တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။

မော်စကို၊ ကိယက်ဗ်၊ ဘရပ်ဆဲလ်၊ ဝါရှင်တန်နှင့် အခြားသော မြို့တော်များတွင် တံခါးပိတ်အစည်းအဝေးပြီးနောက် သံတမန်များ၊ ရွေးကောက်ခံ ခေါင်းဆောင် များနှင့် စစ်ဘက်အရာရှိများသည် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် ကတည်းက ဥရောပ၏ အကြီးဆုံးမြေပြင်စစ်ပွဲအတွက် ဖြေရှင်းချက်တစ်ခုကို ရှာဖွေနိုင်ရေး အောင်မြင်မှုရရှိရန်အတွက် အားထုတ်ကြိုးပမ်းနေသည့် အခြေအနေ (full-court press) ဖြစ်လာမည့် အလားအလာများအတွက် ပြင်ဆင်နေကြသည်ဟု လေ့လာသူများက ဆိုသည်။ 

အနောက်တိုင်းစေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ၌ ၃၄ လ ကျော်ကြာ ပြီး နှစ်ဖက်စလုံးမှ လူ ၁ သန်းကျော် သေဆုံး သို့မဟုတ် ဒဏ်ရာရခဲ့သည့် ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် သဘောထားအမြင်များသည် တွန်းအားပေးမှုဆီသို့ ပြတ်ပြတ်သားသား ကူးပြောင်းသွားခဲ့သည်။ ပူတင်သည် ဥရောပသမဂ္ဂ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးနှင့် ရှားရှားပါးပါး တွေ့ဆုံမှုအနေဖြင့် ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်က ဆလိုဗက်ကီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ရောဘတ်ဖီကိုနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ အဓိက အကြောင်းအရာမှာ ယူကရိန်းနိုင်ငံမှတစ်ဆင့် ရုရှားနိုင်ငံ အတွက် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ဖြတ်သန်းသယ်ဆောင် ခွင့်ပြုသည့်စာချုပ်သည် မကြာမီသက်တမ်းကုန်ဆုံးတော့ မည်ဖြစ်ပြီး ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးသည် ယူကရိန်း၏ စစ်ရေးအခြေအနေနှင့် စစ်ပွဲအတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းနိုင်ခြေများအကြောင်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ဖီကိုသည် လွန်ခဲ့သည့် သုံးနှစ်နီးပါးခန့်က ရုရှားက ယူကရိန်းကို လုံးလုံးလျားလျား ကျူးကျော်ဝင်ရောက်သည့်အချိန်မှစ၍ ပူတင်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထား သည့်ဥရောပခေါင်းဆောင် အနည်းငယ်အနက်မှ တစ်ဦး ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်း-ရုရှား စစ်ပွဲအပေါ် ဥရောပခေါင်းဆောင် အများစုနှင့် သိသိသာသာ အမြင်ကွဲပြားသည့် ဖီကိုသည် ၎င်း၏လက်ဝဲဝါဒီအဖွဲ့ ဖြစ်သည့် Smer (Direction) က ရုရှားလိုလားပြီး အမေရိကန်ဆန့်ကျင်ရေး ပလက်ဖောင်းပေါ်တွင် ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲ၌ အနိုင်ရပြီးနောက် မနှစ်က အာဏာပြန်လည်ရရှိခဲ့သည်။

ထိုအချိန်မှစ၍ ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွက် စစ်ရေးအကူအညီများ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး ရုရှားအပေါ် အီးယူ၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ဆန့်ကျင်ကာ နေတိုးအဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ယူကရိန်းကို ပိတ်ဆို့မည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

ကိုးကား - Radio Free Europe

အမေရိကန်ရှိ ဖက်ဒရယ်တရားရုံးများက သေဒဏ် ချမှတ်ခံထားသူ ၄၀ ဦးအနက် ၃၇ ဦးကို တစ်သက် တစ်ကျွန်းပြစ်ဒဏ်သို့ လျှော့ပေါ့ချမှတ်ပေးလိုက်ကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်က ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့ တွင် ကြေညာလိုက်ပါသည်။ 

ထိုလျှော့ပေါ့ပြစ်ဒဏ်စာရင်းတွင် မပါဝင်သူ အကျဉ်းသား ၃ ဦးမှာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က တောင်ကရိုလိုင်းနားပြည်နယ်ရှိ ဘုရားကျောင်းတွင် လူသတ်မှုကျူးလွန်ခဲ့သူ၊ ၂၀၁၈ခုနှစ်တွင် ပင်ဆယ်ဗေးနီးယားပြည်နယ်ရှိ ဂျူးဘုရား ကျောင်းတွင်ဝတ်ပြုနေသူများကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သူ၊ ၂၀၁၃ ခုနှစ်က ဘော်စတွန်မြို့ မာရသွန်ပွဲတွင် ဗုံးခွဲ တိုက်ခိုက် ခဲ့သူတို့ ဖြစ်ပါသည်။ 

အမေရိကန်အနေဖြင့် ပြည်ထောင်စုအဆင့်တွင် သေဒဏ်ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းကို ရပ်တန့်ရမည်ဟု ပိုမို ယုံကြည်မိလာကြောင်း ဘိုင်ဒန်က ကြေညာချက်တွင် ပြောကြားထားပါသည်။ 

ယခင်သမ္မတတာဝန်ယူချိန်က အမေရိကန် ဖယ်ထရယ် ဆိုင်ရာ သေဒဏ်စီရင်မှုများကို ပြန်လည် အသက်သွင်း ခဲ့သူ လက်ရှိရွေးကောက်ခံသမ္မတဒေါ်နယ်ထရန့် တက် မလာမီ ဘိုင်ဒန်က ထိုသို့ လျှော့ပေါ့ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ကိုးကား - BBC  

ပိုလန်နိုင်ငံ၌ ကျင်းပမည့် အော့စ်ဝစ်ချ် လွတ်မြောက်ရေး နှစ် ၈၀ ပြည့် နှစ်ပတ်လည် အခမ်းအနားအား ဇန်နဝါရီ လတွင် ကျင်းပမည်ဖြစ်ရာ အခမ်းအနားသို့ အစ္စရေး ၀န်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမင်နေတန်ယာဟု တက်ရောက်မည် ဆိုပါက ဖမ်းဆီးခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဥရောပသမဂ္ဂ (အီးယူ)၏ လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝါဒလီ စလော ဘာတော့ဇဝစကီ ပြောကြားလိုက်ပါသည်။

အော့စ်ဝစ်ချ်အကျဉ်းထောင်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အတွင်းက ဂျာမန်များတည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး ဂျူးလူမျိုး သန်းပေါင်းများစွာကို အဆိပ်ပေးသတ်ဖြတ် ခဲ့သည့်နေရာဖြစ်သည်။ အဆိုပါအကျဉ်းထောင်လွတ်မြောက်ရေးနေ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံကဲ့သို့ ဂျူးလူမျိုး များ အတွက် အရေးပါသောနေ့တစ်နေ့ဖြစ်ပါသည်။ 

နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှု ရောမဥပဒေအား လက်မှတ် ရေးထိုးထားသည့် ပိုလန်သည် နိုင်ငံတကာ ရာဇ၀တ် တရားရုံး (ICC) ၏ ညွှန်ကြားချက်များကို လိုက်နာရန် တာဝန်ရှိကြောင်း ဝါဆောအစိုးရ၏ ထိပ်တန်းသံတမန် က ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဂါဇာတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခနှင့် ဆက်နွှယ်သည့် စစ်ရာဇ၀တ်မှုများကို ကိုးကား၍ နေတန်ယာဟု နှင့် အစ္စရေး ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဟောင်း ဂေါ်လန် တို့ကို ICC က နိုဝင်ဘာလတွင် ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ခဲ့သည်။

နေတန်ယာဟုနှင့် ဂေါ်လန်တို့က ဂါဇာရှိအရပ်သား များအား အစားအစာ၊ ရေနှင့် ဆေးဝါးများကို တမင် တကာရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးစေသည့် စစ်ပွဲနည်းလမ်းကို အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု တရားရုံးက စွပ်စွဲခဲ့ပါသည်။ အစိုးရရှေ့နေများအဆိုအရ အဆိုပါ လုပ်ရပ်များက စစ်ပွဲအတွက် မလိုအပ်ဘဲ သုံးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု သိရှိရပါသည်။ 

ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် ၂၇ နိုင်ငံစလုံးသည် ရောမ သဘောတူစာချုပ်တွင် ပါ၀င်ပြီး ICC က အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ်ကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ရန် လိုအပ်သော်လည်း တရားရုံး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် တုံ့ပြန်မှုများမှာ မတူညီပေ။ ဟန်ဂေရီ ဝန်ကြီးချုပ် Viktor Orban က နေတန်ယာဟုအား ဖမ်းဝရမ်းထုတ်မည် မဟုတ်ကြောင်း အာမခံကာ ဟန်ဂေရီနိုင်ငံသို့ လာရောက်ရန် ပွင့်ပွင့် လင်းလင်း ဖိတ်ကြားထားကြောင်းသိရှိရသည်။ စပိန်၊ နယ်သာလန်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ အိုင်ယာလန်၊ လစ်သူယေး နီးယားနှင့် စလိုဗေးနီးယားတို့ကဲ့သို့ နိုင်ငံများသည် သံတမန်ရေးရာ ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိဘဲ ICC ၏ ညွှန်ကြားချက် များကို လိုက်နာရန် မလိုကြောင်း ပြောဆိုထားသည်။  ပြင်သစ်က ကနဦးတွင် ဖမ်းဝရမ်းကို လိုက်နာရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်း တွင် နေတန်ယာဟုအတွက် သံတမန်ရေးရာ အကာအကွယ် ပေးမှုကို ပေးခဲ့ပါသည်။ ICC ၏ လုပ်ဆောင်ချက် များသည် အစ္စရေး အရာရှိများထံမှ ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်မှုများကို ထွက်ပေါ်လာစေသည်။ 

ကိုးကား-Myanmar National Post