စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာခဲ့သည့် တောင်ကိုးရီးယား သမ္မတ Yoon Suk Yeol အား စွပ်စွဲပြစ်တင်သည့် အဆိုသည် လွှတ်တော်တွင် အထမြောက်ခြင်း မရှိ သော်လည်း ၎င်း၏ သမ္မတရာထူးနေရာမှာ လှုပ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။

သို့ဖြစ်၍ တောင်ကိုးရီးယား အဂတိလိုက်စားမှု စုံစမ်း စစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ၁၉-၁၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့မှ စတင်၍ Yoon Suk Yeol ၏ ပြည်ပခရီးသွားလာခွင့်ကို ပိတ်ထားလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း CNN သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။ 

ကိုးကား - CNN

၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ပထမသက်တမ်းကုန်ဆုံးမည့် Jerome Powell ကို အစားထိုးမည်မဟုတ်ကြောင်း Trump က အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ဖြေကြားခဲ့ပါသည်။ Trump ၏ ပထမအကြိမ်သမ္မတသက်တမ်းတွင်  အတိုးနှုန်းမူဝါဒ သတ်မှတ်ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ Trump နှင့် Powell တို့အကြား အငြင်းပွားမှုများ ရှိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် Trump သည် Powell ၏ အတိုးနှုန်းမြှင့်တင်မှုများကို မကျေနပ်သောကြောင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ၎င်းအား ရာထူးမှထုတ်ပယ်ရန် တိတ်တဆိတ်ကြိုးပမ်းခဲ့ဖူးသည်။

Trump ၏ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်မှုများတွင် အိမ်ခြံမြေ အတိုးနှုန်းများနှင့် အခြားသော ချေးငွေများကို သက်သာ စေရန် ပြုလုပ်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်သူလူထုထံ ကတိပြုထားခဲ့သည်။ ယခုအခါ Trump ၏ အကောက်ခွန် နှုန်းထားများတိုးမြှင့်မှုများသည် Powell ၏ ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုမရှိစေရန် အားထုတ်နေမှုများအပေါ် သက်ရောက်မှုများ ရှိစေပါသည်။  ပြီးခဲ့သည့်လတွင်  Trump သည် ရာထူးမှနုတ်ထွက်ရန် တွန်းအားပေးလာပါက ရာထူးမှ နုတ်ထွက်မည် မဟုတ်ကြောင်းနှင့်  အမေရိကန်ဥပဒေအရ သမ္မတသည် ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဋ္ဌအား သက်တမ်းမကုန်မီ နုတ်ထွက်ခိုင်း၍ မရကြောင်း Powell  က ပြောကြားခဲ့သည်။

ပထမသက်တမ်းအတွင်း Trump ၏ လုပ်ရပ်များသည် ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဋ္ဌ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်သည့်သဘောများပြခဲ့သည်ဖြစ်ရာ  ယခုဒုတိယသက်တမ်းတွင် မည်ကဲ့သို့ဖြစ်မည်ကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ 

ကိုးကား - Reuters

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ၎င်း၏ တစ်နှစ်တာ နှစ်ချုပ်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲနှင့် အမေးအဖြေကဏ္ဍကို လာမည့် ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်တွင် ကျင်းပပြုလုပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း ကရင်မလင်ပြောခွင့်ရသူ Dmitry Peskov က ပြောကြားလိုက်သည်။ 

ယခုပြုလုပ်မည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲနှင့် အမေးအဖြေ ကဏ္ဍသည် တတိယအကြိမ်မြောက် ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ပထမအကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ကိုဗစ်ကူးစက် ရောဂါကြောင့် နောက်နှစ်များတွင် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်မှသာ စုပေါင်း၍ ဒုတိယအကြိမ် အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ 

ယခုသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် နယ်ပယ်ကဏ္ဍစုံမှ ရလဒ်များကို  အကျဉ်းချုပ် ပြောကြားမည်ဖြစ်ပြီး  "ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် နှစ်ကုန်ပြန်လည်စုစည်းမှု" ဟု အမည်ပေးထားပါသည်။ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ် ၂၀၀၈ ခုနှစ်မေလမှ ၂၀၁၂ ခုနှစ် မေလအတွင်းတွင် အမေးအဖြေကဏ္ဍအဖြစ် ရုရှားနိုင်ငံ သားများနှင့် တိုက်ရိုက်ဖုန်းပြောဆိုမှု လေးကြိမ်တိုင်တိုင် ပြုလုပ်ထုတ်လွှင့်ဖူးပါသည်။

ကိုးကား - TASS

တစ်နိုင်ငံလုံးကို ရုတ်ရုတ်သဲသဲဖြစ်စေမည့် စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် တောင်ကိုးရီးယား သမ္မတYoon Suk Yeol ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ပေးရန် လူထု၏ ထောက်ခံမှု မြှင့်တက်လျက်ရှိပါသည်။ 

အကယ်၍ သမ္မတ ယွန်းဆက်ယို ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပါက လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ် ဟန်ဒက်ဆိုသူသည် ကြားဖြတ်သမ္မတတာဝန်ယူပြီး အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် Lee Jae  Myung သည်သမ္မတအသစ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေအများဆုံး ရှိနေပါသည်။ 

အတိုက်အခံဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသည် မြောက်ကိုရီးယား ကွန်မြူနစ်အင်အားစုများနှင့် ချိတ်ဆက်၍ နိုင်ငံကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဖျက်လိုဖျက်ဆီးလုပ်နေခြင်းမှ အချုပ်အခြာကို ကာကွယ်ရန်  သမ္မတက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားထားပါသည်။ 

သမ္မတ၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်မှာ ပျက်ပြယ်ခဲ့ပြီဖြစ်သော်လည်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးပါတီ (၆) ပါတီက သမ္မတ ယွန်းဆက်ယိုကို စွပ်စွဲပြစ်တင်သည့် အဆိုကို လွှတ်တော်တွင် တင်သွင်းခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ လွှတ်တော်အမတ် သုံးပုံနှစ်ပုံဖြစ်သည့် အမတ်စုစုပေါင်း (၂၀၀) ဦးက သမ္မတအား ဖြုတ်ချရန် ထောက်ခံမဲပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထို့အပြင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံး၏ တရားသူကြီး ၉ ဦးအနက် အနည်းဆုံး ၆ ဦး က သမ္မတအား ဖြုတ်ချရန်အဆိုကို ထောက်ခံတင်သွင်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထောက်ခံမဲပေးခြင်းကို တောင်ကိုရီးယားလွှတ်တော်အမတ်များက ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့ သို့မဟုတ် ၇ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်မည်ဟု သိရှိရပါသည်။

လွှတ်တော်တွင် သမ္မတ Yoon Suk Yeol ၏ People Power Party အဖွဲ့ဝင် လွှတ်တော်အမတ် အနည်းဆုံး ၈ ဦး ထောက်ခံမှသာ စွပ်စွဲပြစ်တင်သည့်အဆို အထမြောက်မည်ဖြစ်သည့်အတွက် ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ 

ကိုးကား - Aljazeera

ရှားနိုင်ငံ သမ္မတပူတင်နှင့် ဘီလာရုစ်သမ္မတ လူကာရှန်ကိုတို့သည် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ( Union State)၏ မူဘောင်အတွင်း လုံခြုံရေးအာမခံချက်များနှင့်ပတ်သက်၍သဘောတူညီချက်တစ်ခု လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း ကရင်မလင်မှ သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

အဆိုပါ လက်မှတ်ရေးထိုးအခမ်းအနား၌ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်က ရုရှားနှင့် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတို့အကြား လုံခြုံရေး အာမခံချက်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ နျူကလီးယားလက်နက်များ အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့အားလုံးကို အသုံးပြုနိုင်သည့်အချက် ပါဝင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဘီလာရုစ်သမ္မတ လူကာရှန်ကိုက လစ်သူယေးနီးယား နှင့် ပိုလန်နိုင်ငံတို့ရှိ နေတိုးမဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များသည် ဘီလာရုစ်နယ်စပ်တွင် ပေါင်းစည်းလျက်ရှိပြီး အဆိုပါ ပေါင်းစည်းမှုသည် ယူကရိန်းနယ်စပ်ထက် ပိုမိုကြီးမားသော ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ရုရှားသမ္မတ ပူတင်အား ရုရှားနိုင်ငံ၏ Oreshnik တာလစ်ပစ် ဒုံးကျည်ကို ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် နေရာချထားရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ 

သမ္မတ ပူတင်က ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် Oreshnik ဒုံးကျည်ကို နေရာချထားရန်ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။ Oreshnik ဒုံးကျည်သည် ၎င်း၏ ထုတ်လုပ်မှု များတိုးတက်လာသောကြောင့် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဒုတိယနှစ်ဝက်တွင် တပ်ဖြန့်နိုင်မည်ဟု သမ္မတပူတင်က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ထို့အပြင် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် ဖြန့်ကျက်ခြင်းမပြုမီ အဆိုပါ Oreshnik ဒုံးကျည်များ၏ အနိမ့်ဆုံးအကွာအဝေးကို ဆုံးဖြတ်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

Oreshnik ဒုံးကျည်သည် ၎င်း၏ အကွာအဝေးတိုလေလေ ထိပ်ဖူး၏စွမ်းအား ကြီးမားလေလေဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ ပူတင်က မှတ်ချက်ပြုပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဘီလာရုစ်နိုင်ငံရှိ "Oreshnik" ဒုံးကျည်သည် ရုရှားတပ်မတော်၏ မဟာဗျူဟာမြောက် ဒုံးကျည်တပ်ဖွဲ့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် ပစ်မှတ်များ၏ အဆုံးအဖြတ်သည် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင်သာအကျုံးဝင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သမ္မတပူတင်က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ကိုးကား - kremlin.ru

တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆပ်ယိုးကိုဖြုတ်ချရန်  စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်းအတွက် ပါလီမန်တွင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ရာ လုံလောက်သည့် မဲအရေအတွက်မရဘဲ အရေးနိမ့်သွားခြင်းကြောင့် ပထမအကြိမ်ကြိုးစားမှုသည် အောင်မြင်မှုမရှိ ဖြစ်သွားခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

သမ္မတ ယွန်ဆပ်ယိုးကိုဖြုတ်ချရန် အတိုက်အခံအမတ် ၁၉၂ ဦးနှင့် ယွန်ဆပ်ယိုး၏ အာဏာရ ပြည်သူ့အာဏာပါတီက အမတ်(၃)ဦးတို့က ထောက်ခံမဲပေးခဲ့ကြသဖြင့် စုစုပေါင်း ၁၉၅ မဲရရှိခဲ့သော်လည်း အဆိုပါ အရေအတွက်သည် စုစုပေါင်း အမတ်ဦးရေ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံကို ပြည့်မီခြင်း မရှိခဲ့ကြောင်း၊ ထို့အတွက် ယင်းကိစ္စအပေါ် မဲပေးဆုံးဖြတ်မှု အထမမြောက်ကြောင်း ပါလီမန်ဥက္ကဋ္ဌ ဝူဝန်ရှစ်က ကြေညာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အတိုက်အခံပါတီ ခေါင်းဆောင်ကတော့ ယင်းကိစ္စကို လက်လျှော့ဦးမည်မဟုတ်ဘဲ မည်သည့်နည်းနှင့်မဆို သမ္မတကို မရရအောင် စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုအထမြောက်စေရန် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ပြောဆိုကြောင်း နိုင်ငံတကာသတင်းဖော်ပြမှုများအရ သိရှိရသည်။

ကိုးကား - ဒေသတွင်းမီဒီယာ

Photo- Britannica

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ၊ အထူးစစ်ဆင်ရေး စတင်ချိန်မှစ၍ ယူကရိန်းအတွက် မဟာမိတ်များထံမှ စစ်ရေးထောက်ပံ့မှု စုစုပေါင်းပမာဏသည် အမေရိကန်ထံမှ ဒေါ်လာ ၆၂ ဘီလီယံ အပါအဝင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၉ ဘီလီယံ ကျော်လွန်ခဲ့ကြောင်း ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ် အကြီးအကဲ Lloyd Austin က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Sputnik သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - Sputnik သတင်း

ယူကရိန်းသည် အမေရိကန်အစိုးရသစ်လက်ထက်တွင် အမေရိကန်ထံမှ လက်ရှိရရှိနေသည့် စစ်ရေးအကူအညီများကို လက်ခံရရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် က NBC သတင်းဌာနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု RIA သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - RIA သတင်းဌာန

ယူကရိန်းသည် ရုရှားနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်တစ်ရပ် ပြုလုပ်လိုကြောင်း အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင် လူမှုကွန်ယက် Truth Social တွင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသည် ရုရှားနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်တစ်ရပ် ပြုလုပ်လိုကြောင်း အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပါရီတွင် ဗလာဒီမာ ဇယ်လင် စကီးနှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ယခုလိုပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။  ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက် က ၎င်း၏ Truth Social platform တွင်  ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံ တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသမ္မတ ဇယ်လင်စကီးက  ယူကရိန်းတို့သည် ရုရှားနှင့် သဘောတူညီချက်တစ်ခုပြုလုပ်ပြီး တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားမှုများ ကိုရပ်တန့်ချင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့သည် စစ်သား ၄၀၀,၀၀၀ နှင့် အခြားအရပ်သားများစွာကို ဆုံးရှုံးခဲ့ ရကြောင်း၊ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ချက်ချင်း လုပ်သင့်ပြီး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ စတင်သင့်နေပြီ ဖြစ်ကြောင်း ရွေးကောက်ခံသမ္မတက ပြောကြားပြီး ပဋိပက္ခများ မပြေလည်ပါက ရန်ငြိုးရန်စများ ပိုမိုကြီးထွားပြီး ပိုမို ဆိုးသွားနိုင်ကြောင်းလည်း ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံသည် ယူကရိန်းနိုင်ငံနှင့် ပဋိပက္ခကြောင့် ဆီးရီးယားတွင် ၎င်း၏အာရုံစိုက်နိုင်မှု အားလုံးကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသောကြောင့် သမ္မတ Bashar al-Assad ကို ကာကွယ်ရန် စိတ်မဝင်စားနိုင်ခဲ့ကြောင်း ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ၎င်းအနေဖြင့် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်ကို ကောင်းကောင်းသိကြောင်း၊ ရုရှားသမ္မတ အနေဖြင့် လက်ရှိအချိန်သည် သဘောတူစာချုပ်ကို လုပ်ဆောင်ရမည့်အချိန်ဖြစ်ကြောင်း၊ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံက ကူညီနိုင်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာကြီးက အဆိုပါအခိုက်အတန့်ကို စောင့်မျှော်နေ ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - Truth Social platform ပေါ်တွင် ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ရေးသားချက်မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြချက်

ပြင်သစ်သမ္မတမှ ရွေးချယ်ခန့်အပ်ထားသည့် ဝန်ကြီးချုပ်အား လွှတ်တော်က အယုံအကြည်မရှိ အဆိုတင်သွင်းအောင်မြင်ပြီးနောက် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းနှင့် အစိုးရနုတ်ထွက်ရေးတို့ကြားတွင် ပြင်သစ်သမ္မတ Macron အား ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပေးရန် လူရာနှင့်ချီသော ပြည်သူများ ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်ဟု သတင်းရရှိပါသည်။

ကိုးကား - Dmitry Orlov/TASS