အီရန်နိုင်ငံသည် အဏုမြူလက်နက် ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှု ရှိကြောင်း အထောက်အထား မတွေ့ရဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ အကြီးအကဲ Rafael Grossi က ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံး ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အလားအလာရှိသည်ဟု စွပ်စွဲကာ အစ္စရေးနိုင်ငံက အီရန်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ဖက် စလုံးမှ အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။
အီရန်နိုင်ငံသည် အဏုမြူလက်နက် ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှု ရှိကြောင်း အထောက်အထား မတွေ့ရဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ အကြီးအကဲ Rafael Grossi က ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံး ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အလားအလာရှိသည်ဟု စွပ်စွဲကာ အစ္စရေးနိုင်ငံက အီရန်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ဖက် စလုံးမှ အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မကြာသေးမီက အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ရရှိရန် “အလွန်နီးကပ်နေပြီ” ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေး ဒါရိုက်တာ Tulsi Gabbard ၏ အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် “လုပ်ဆောင်မှုမရှိ” ဟူသော အစောပိုင်း ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင် နေသည်။ အီရန်အာဏာပိုင်များကမူ ၎င်းတို့၏ နျူကလီးယား အစီအစဉ် သည် ငြိမ်းချမ်းစွာအသုံးပြုရေးအတွက်သာဖြစ်ပြီး ၎င်းကို လုပ်ဆောင်ရန် အပြည့်အဝ အခွင့်အရေးရှိသည်ဟု ခိုင်ခိုင်မာမာ ပြောဆိုနေဆဲဖြစ်သည်။
ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် CNN ၏ Christiane Amanpour နှင့် အင်တာဗျူး တစ်ခုပြုလုပ်စဉ် ဂရိုစီက အီရန်အနေဖြင့် နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်ရန် အချိန်မည်မျှလိုအပ်မည် ဆိုသည်နှင့်ပတ်သက်၍ “မည်သူမှားနေသည်၊ မှန်နေသည်ဆိုသည့် အငြင်းပွားမှုများ ရှိနေပါသည်” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက “သေချာသည်က ဒီနေ့မဟုတ်ဘူး၊ နှစ်နှင့်ချီသည့်ကိစ္စလည်း မဟုတ်နိုင်ပါ” ဟု ထပ်လောင်းမှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
IAEA အကြီးအကဲ ဂရိုစီ၏ ရှင်းပြချက်အရ အီရန်တွင် ကြွယ်ဝသော ယူရေနီယမ် ပမာဏ လုံလောက်စွာ ရှိနိုင်သော်လည်း ၎င်းကို နျူကလီးယား လက်နက်အဖြစ် ပြောင်းလဲရန် နည်းပညာနှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စမ်းသပ်မှုများလည်း လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ၏ စောင့်ကြည့်အဖွဲ့သည် အီရန်၏ နျူကလီးယား စီမံကိန်း နယ်မြေများကို နှစ် ၂၀ ကျော် စစ်ဆေးခဲ့သော်လည်း အီရန်ဘက်မှ “နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် မည်သည့်အထောက်အထားကိုမျှ မတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း” ၎င်းက ပြောကြား ခဲ့သည်။
“မိမိတို့ ပြောနေသည်က မိမိတို့ သက်သေပြနိုင်သည့်အရာတွေပါ။ ကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းတွေ ရှိနေသည်။ အရင်တုန်းက နျူကလီးယား လက်နက် ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ဆက်စပ်သည့် လုပ်ဆောင်မှုတချို့ ရှိခဲ့ဖူးသော်လည်း ယခု အချိန်မှာတော့ အဆိုပါအချက်များ မတွေ့ရပါ” ဟု ဂရိုစီက အတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေးက အီရန်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် တိုက်ခိုက်မှု မစတင်မီ တစ်ရက် အလိုတွင် IAEA သည် တီဟီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက် မပြန့်ပွားရေး ဆိုင်ရာ တာဝန်များကို မလိုက်နာကြောင်း ကြေညာသည့် ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ အခြားအချက်များအပြင် အီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယားပစ္စည်းများကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအသုံးပြုနိုင်ရေး ပိုမိုကြွယ်ဝလာစေရန် လုပ်ဆောင်မှုများရှိသည်ဆိုခြင်းကို သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ကြောင်း အေဂျင်စီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အီရန်နိုင်ငံသည် အဏုမြူလက်နက် ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှု ရှိကြောင်း အထောက်အထား မတွေ့ရဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ အကြီးအကဲ Rafael Grossi က ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံး ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အလားအလာရှိသည်ဟု စွပ်စွဲကာ အစ္စရေးနိုင်ငံက အီရန်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ဖက် စလုံးမှ အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မကြာသေးမီက အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ရရှိရန် “အလွန်နီးကပ်နေပြီ” ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေး ဒါရိုက်တာ Tulsi Gabbard ၏ အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် “လုပ်ဆောင်မှုမရှိ” ဟူသော အစောပိုင်း ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင် နေသည်။ အီရန်အာဏာပိုင်များကမူ ၎င်းတို့၏ နျူကလီးယား အစီအစဉ် သည် ငြိမ်းချမ်းစွာအသုံးပြုရေးအတွက်သာဖြစ်ပြီး ၎င်းကို လုပ်ဆောင်ရန် အပြည့်အဝ အခွင့်အရေးရှိသည်ဟု ခိုင်ခိုင်မာမာ ပြောဆိုနေဆဲဖြစ်သည်။
ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် CNN ၏ Christiane Amanpour နှင့် အင်တာဗျူး တစ်ခုပြုလုပ်စဉ် ဂရိုစီက အီရန်အနေဖြင့် နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်ရန် အချိန်မည်မျှလိုအပ်မည် ဆိုသည်နှင့်ပတ်သက်၍ “မည်သူမှားနေသည်၊ မှန်နေသည်ဆိုသည့် အငြင်းပွားမှုများ ရှိနေပါသည်” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက “သေချာသည်က ဒီနေ့မဟုတ်ဘူး၊ နှစ်နှင့်ချီသည့်ကိစ္စလည်း မဟုတ်နိုင်ပါ” ဟု ထပ်လောင်းမှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
IAEA အကြီးအကဲ ဂရိုစီ၏ ရှင်းပြချက်အရ အီရန်တွင် ကြွယ်ဝသော ယူရေနီယမ် ပမာဏ လုံလောက်စွာ ရှိနိုင်သော်လည်း ၎င်းကို နျူကလီးယား လက်နက်အဖြစ် ပြောင်းလဲရန် နည်းပညာနှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စမ်းသပ်မှုများလည်း လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ၏ စောင့်ကြည့်အဖွဲ့သည် အီရန်၏ နျူကလီးယား စီမံကိန်း နယ်မြေများကို နှစ် ၂၀ ကျော် စစ်ဆေးခဲ့သော်လည်း အီရန်ဘက်မှ “နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် မည်သည့်အထောက်အထားကိုမျှ မတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း” ၎င်းက ပြောကြား ခဲ့သည်။
“မိမိတို့ ပြောနေသည်က မိမိတို့ သက်သေပြနိုင်သည့်အရာတွေပါ။ ကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းတွေ ရှိနေသည်။ အရင်တုန်းက နျူကလီးယား လက်နက် ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ဆက်စပ်သည့် လုပ်ဆောင်မှုတချို့ ရှိခဲ့ဖူးသော်လည်း ယခု အချိန်မှာတော့ အဆိုပါအချက်များ မတွေ့ရပါ” ဟု ဂရိုစီက အတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေးက အီရန်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် တိုက်ခိုက်မှု မစတင်မီ တစ်ရက် အလိုတွင် IAEA သည် တီဟီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက် မပြန့်ပွားရေး ဆိုင်ရာ တာဝန်များကို မလိုက်နာကြောင်း ကြေညာသည့် ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ အခြားအချက်များအပြင် အီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယားပစ္စည်းများကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအသုံးပြုနိုင်ရေး ပိုမိုကြွယ်ဝလာစေရန် လုပ်ဆောင်မှုများရှိသည်ဆိုခြင်းကို သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ကြောင်း အေဂျင်စီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
ကာကွယ်ရေးအရာရှိနှစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ အစ္စရေးနှင့် အီရန် အကြား ပဋိပက္ခကျယ်ပြန့်နေစဥ်တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်သည် အရှေ့ အလယ်ပိုင်းရှိ ၎င်းတို့၏စစ်အင်အားနှင့် ပစ္စည်းများကို ကာကွယ်ရန် အဆင့်များစွာဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် ကာတာရှိ Al Udeid လေတပ် ၏ အကာအရံမဲ့လေယာဉ်အားလုံးကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းနှင့် ဘာရိန်းတွင် တပ်စွဲထားသော အမေရိကန်ရေတပ်သင်္ဘောများကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းတို့ ပါဝင်သည်ဟု သိရှိရပါသည်။
ကာကွယ်ရေးအရာရှိနှစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ အစ္စရေးနှင့် အီရန် အကြား ပဋိပက္ခကျယ်ပြန့်နေစဥ်တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်သည် အရှေ့ အလယ်ပိုင်းရှိ ၎င်းတို့၏စစ်အင်အားနှင့် ပစ္စည်းများကို ကာကွယ်ရန် အဆင့်များစွာဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် ကာတာရှိ Al Udeid လေတပ် ၏ အကာအရံမဲ့လေယာဉ်အားလုံးကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းနှင့် ဘာရိန်းတွင် တပ်စွဲထားသော အမေရိကန်ရေတပ်သင်္ဘောများကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းတို့ ပါဝင်သည်ဟု သိရှိရပါသည်။
ထို့အပြင် US Central Command သည် ဒေသတွင်း သွေးသိုလှောင်မှု အပိုများကို ကြိုတင်စုဆောင်းထားကြောင်း အရာရှိများနှင့် နီးစပ်သူ တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အမေရိကန်စစ်အင်အား တိုက်ခိုက် နိုင်ခြေရှိသည့်အခါတိုင်း ကျင့်သုံးလေ့ရှိသော စံလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။
အရာရှိတစ်ဦးက အဆိုပါပြောင်းလဲမှုများအား အမေရိကန်က အီရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများကို အစ္စရေးနှင့်အတူ တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်ပါက အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ အမေရိကန်စစ်သည်များနှင့်စခန်းများကို အီရန်က တိုက်ခိုက်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည့်အချိန်တွင် သတိထား၍ အစီအမံ ကြိုတင်ပြုလုပ်ထားခြင်းဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။
အကာအရံမဲ့ အမေရိကန်လေယာဉ်များကို ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်း တွင် ကာတာရှိ Al Udeid လေတပ်စခန်းမှ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြောင်း ဂြိုလ်တု ဓာတ်ပုံများတွင် လေယာဉ်မရှိတော့သည်ကို တွေ့ရပြီးနောက် အရာရှိ တစ်ဦးက အတည်ပြုခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဘာရိန်းရှိ Naval Support Activity (အမေရိကန်ရေတပ်၏ အခြေစိုက်စခန်း) တွင် ရှေ့တန်း တပ်စွဲ ထားသော အမေရိကန်ရေတပ်သင်္ဘောအားလုံးသည်လည်း ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် ဆိပ်ကမ်းမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ တင်းမာမှုမြင့်တက် နေစဥ်ကာလအတွင်း ထိုလေယာဉ်များနှင့် သင်္ဘောများကို မည်သည့် နေရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းထားသည်ကိုမူ မသိရသေးပေ။
(CNN ၏သတင်းအရ သမ္မတ Donald Trump သည် အီရန်၏ နျူကလီးယား စက်ရုံများကို တိုက်ခိုက်ရန် မဆုံးဖြတ်ရသေးပေ။ သို့သော် အကယ်၍ ၎င်းက တိုက်ခိုက်ပါက တီဟီရန်က အမေရိကန်ကို တိုက်ရိုက်ပြန်လည်တုံ့ပြန်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည်။ အီရန်တွင် အမေရိကန်စစ်အင်အားနှင့် စခန်းများကို ဒုံးကျည်များ၊ ဒရုန်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်နိုင်သည့် ကြားခံအဖွဲ့များစွာ ရှိနေသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီတွင် အီရန်မှထောက်ခံသော Shia မွတ်စ်လင်အဖွဲ့က ဆီးရီးယား-အီရတ်နယ်စပ်ရှိ အမေရိကန်စခန်း Tower 22 ကို ဒရုန်း တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်စစ်သား ၃ ဦးသေဆုံးကာ ဒါဇင်နှင့်ချီ ဒဏ်ရာ ရခဲ့သည်။)
ကိုးကား- CNN
Photo: Arab News
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
ကာကွယ်ရေးအရာရှိနှစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ အစ္စရေးနှင့် အီရန် အကြား ပဋိပက္ခကျယ်ပြန့်နေစဥ်တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်သည် အရှေ့ အလယ်ပိုင်းရှိ ၎င်းတို့၏စစ်အင်အားနှင့် ပစ္စည်းများကို ကာကွယ်ရန် အဆင့်များစွာဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် ကာတာရှိ Al Udeid လေတပ် ၏ အကာအရံမဲ့လေယာဉ်အားလုံးကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းနှင့် ဘာရိန်းတွင် တပ်စွဲထားသော အမေရိကန်ရေတပ်သင်္ဘောများကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းတို့ ပါဝင်သည်ဟု သိရှိရပါသည်။
ထို့အပြင် US Central Command သည် ဒေသတွင်း သွေးသိုလှောင်မှု အပိုများကို ကြိုတင်စုဆောင်းထားကြောင်း အရာရှိများနှင့် နီးစပ်သူ တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အမေရိကန်စစ်အင်အား တိုက်ခိုက် နိုင်ခြေရှိသည့်အခါတိုင်း ကျင့်သုံးလေ့ရှိသော စံလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။
အရာရှိတစ်ဦးက အဆိုပါပြောင်းလဲမှုများအား အမေရိကန်က အီရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများကို အစ္စရေးနှင့်အတူ တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်ပါက အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ အမေရိကန်စစ်သည်များနှင့်စခန်းများကို အီရန်က တိုက်ခိုက်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည့်အချိန်တွင် သတိထား၍ အစီအမံ ကြိုတင်ပြုလုပ်ထားခြင်းဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။
အကာအရံမဲ့ အမေရိကန်လေယာဉ်များကို ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်း တွင် ကာတာရှိ Al Udeid လေတပ်စခန်းမှ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြောင်း ဂြိုလ်တု ဓာတ်ပုံများတွင် လေယာဉ်မရှိတော့သည်ကို တွေ့ရပြီးနောက် အရာရှိ တစ်ဦးက အတည်ပြုခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဘာရိန်းရှိ Naval Support Activity (အမေရိကန်ရေတပ်၏ အခြေစိုက်စခန်း) တွင် ရှေ့တန်း တပ်စွဲ ထားသော အမေရိကန်ရေတပ်သင်္ဘောအားလုံးသည်လည်း ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် ဆိပ်ကမ်းမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။ တင်းမာမှုမြင့်တက် နေစဥ်ကာလအတွင်း ထိုလေယာဉ်များနှင့် သင်္ဘောများကို မည်သည့် နေရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းထားသည်ကိုမူ မသိရသေးပေ။
(CNN ၏သတင်းအရ သမ္မတ Donald Trump သည် အီရန်၏ နျူကလီးယား စက်ရုံများကို တိုက်ခိုက်ရန် မဆုံးဖြတ်ရသေးပေ။ သို့သော် အကယ်၍ ၎င်းက တိုက်ခိုက်ပါက တီဟီရန်က အမေရိကန်ကို တိုက်ရိုက်ပြန်လည်တုံ့ပြန်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည်။ အီရန်တွင် အမေရိကန်စစ်အင်အားနှင့် စခန်းများကို ဒုံးကျည်များ၊ ဒရုန်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်နိုင်သည့် ကြားခံအဖွဲ့များစွာ ရှိနေသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီတွင် အီရန်မှထောက်ခံသော Shia မွတ်စ်လင်အဖွဲ့က ဆီးရီးယား-အီရတ်နယ်စပ်ရှိ အမေရိကန်စခန်း Tower 22 ကို ဒရုန်း တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်စစ်သား ၃ ဦးသေဆုံးကာ ဒါဇင်နှင့်ချီ ဒဏ်ရာ ရခဲ့သည်။)
ကိုးကား- CNN
Photo: Arab News
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
ဟန်ဂေရီ ရဲတပ်ဖွဲ့က လာမည့် ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည့် LGBTQ+ လိင်တူချစ်သူများ အသိုင်းအဝိုင်း၏ ဘူဒါပက်စ် Pride ချီတက်ပွဲကို တားမြစ်လိုက်ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ ပါသည်။
ဝန်ကြီးချုပ် ဗစ်တာ အော်ဘန်၏ လက်ယာယိမ်းအစိုးရ Fidesz ပါတီ အင်အားကြီးထွားနေသည့် ဟန်ဂေရီပါလီမန်က မတ်လအတွင်းတွင် ကလေး သူငယ်များကို ကာကွယ်ရန်ဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်နှင့် LGBTQ ချီတက်ပွဲများကို ရဲတပ်ဖွဲ့က တားမြစ်နိုင်သည့် ဥပဒေတစ်ရပ်ကို အတည်ပြု ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။
ဟန်ဂေရီ ရဲတပ်ဖွဲ့က လာမည့် ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည့် LGBTQ+ လိင်တူချစ်သူများ အသိုင်းအဝိုင်း၏ ဘူဒါပက်စ် Pride ချီတက်ပွဲကို တားမြစ်လိုက်ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ ပါသည်။
ဝန်ကြီးချုပ် ဗစ်တာ အော်ဘန်၏ လက်ယာယိမ်းအစိုးရ Fidesz ပါတီ အင်အားကြီးထွားနေသည့် ဟန်ဂေရီပါလီမန်က မတ်လအတွင်းတွင် ကလေး သူငယ်များကို ကာကွယ်ရန်ဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်နှင့် LGBTQ ချီတက်ပွဲများကို ရဲတပ်ဖွဲ့က တားမြစ်နိုင်သည့် ဥပဒေတစ်ရပ်ကို အတည်ပြု ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။
ဘူဒါပက်စ်မြို့တော်ဝန် လစ်ဘရယ်ဝါဒီ Gergely Karacsony က ယင်း ဥပဒေကို ဆန့်ကျင်ရန်ကြိုးစားခဲ့ပြီး တနင်္လာနေ့ (ဇွန် ၁၆) က ဘူဒါပက်စ် Pride ချီတက်ပွဲကို မြို့တော်အစိုးရပွဲအဖြစ်ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာကာ “အာဏာပိုင်တွေဆီက ခွင့်ပြုချက်တောင်းစရာ မလို” ဟု ဆိုခဲ့ပါသည်။
သို့သော် ဘူဒါပက်စ်မြို့တော်ရဲတပ်ဖွဲ့က မြို့တော်ဝန် ကျင်းပမည့်ပွဲကိုလည်း အဆိုပါဥပဒေအတိုင်း သက်ရောက်စေမည်ဟုဆိုကာ တားမြစ်လိုက် ပါသည်။
Karacsony က ဖေ့စ်ဘွတ်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့၏ တားမြစ်ချက်က အရေးမပါဟု ပြောဆိုပြီး အာဏာပိုင်များထံသို့ ပွဲစီစဉ်မှုအကြောင်း တရားဝင် အကြောင်းကြားထားခြင်း မရှိသေးဟု ဆိုပါသည်။
“မြို့တော်အစိုးရအနေဖြင့် ဟန်ဂေရီလွတ်လပ်ရေးနေ့ဖြစ်သည့် ဇွန်လ ၂၈ ရက်တွင် ဘူဒါပက်စ် Pride လွတ်လပ်ရေးချီတက်ပွဲကို မြို့တော်ပွဲ အဖြစ် ကျင်းပမည်” ဟု မြို့တော်ဝန်က ရေးသားခဲ့ပါသည်။ လူပေါင်း သောင်းချီ၍ ၎င်းချီတက်ပွဲကို တက်ရောက်မည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြောင်း ဆိုသည်။
အော်ဘန်သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် စိန်ခေါ်မှုများပြည့်နှက်နေသည့် ရွေးကောက်ပွဲကို ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်ပြီး အာဏာရှင်စနစ်ကို ခြိမ်းခြောက်နေသည့် အတိုက်အခံပါတီသစ်တစ်ခု ပေါ်ထွက်လာနေကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။
၎င်းအစိုးရ၏ ခရစ်ယာန် ရှေးရိုးစွဲမူဝါဒများနှင့် LGBTQ အသိုင်းအဝိုင်းကို တိုက်ဖျက်ရေး စည်းရုံးမှုများသည် Fidesz ပါတီ၏ အခြေခံမဲဆန္ဒရှင်များကို ကျေနပ်စေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်ဒေသ မှ မဲဆန္ဒရှင်များဖြစ်သည်။
အော်ဘန်က ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းတွင် Pride ပွဲကို ဘူဒါပက်စ်၌ ယခု နှစ်ကျင်းပရန် စဉ်းစားစရာ မလိုဟု ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။
ကိုးကား- CNN
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
ဟန်ဂေရီ ရဲတပ်ဖွဲ့က လာမည့် ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည့် LGBTQ+ လိင်တူချစ်သူများ အသိုင်းအဝိုင်း၏ ဘူဒါပက်စ် Pride ချီတက်ပွဲကို တားမြစ်လိုက်ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ ပါသည်။
ဝန်ကြီးချုပ် ဗစ်တာ အော်ဘန်၏ လက်ယာယိမ်းအစိုးရ Fidesz ပါတီ အင်အားကြီးထွားနေသည့် ဟန်ဂေရီပါလီမန်က မတ်လအတွင်းတွင် ကလေး သူငယ်များကို ကာကွယ်ရန်ဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်နှင့် LGBTQ ချီတက်ပွဲများကို ရဲတပ်ဖွဲ့က တားမြစ်နိုင်သည့် ဥပဒေတစ်ရပ်ကို အတည်ပြု ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။
ဘူဒါပက်စ်မြို့တော်ဝန် လစ်ဘရယ်ဝါဒီ Gergely Karacsony က ယင်း ဥပဒေကို ဆန့်ကျင်ရန်ကြိုးစားခဲ့ပြီး တနင်္လာနေ့ (ဇွန် ၁၆) က ဘူဒါပက်စ် Pride ချီတက်ပွဲကို မြို့တော်အစိုးရပွဲအဖြစ်ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာကာ “အာဏာပိုင်တွေဆီက ခွင့်ပြုချက်တောင်းစရာ မလို” ဟု ဆိုခဲ့ပါသည်။
သို့သော် ဘူဒါပက်စ်မြို့တော်ရဲတပ်ဖွဲ့က မြို့တော်ဝန် ကျင်းပမည့်ပွဲကိုလည်း အဆိုပါဥပဒေအတိုင်း သက်ရောက်စေမည်ဟုဆိုကာ တားမြစ်လိုက် ပါသည်။
Karacsony က ဖေ့စ်ဘွတ်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့၏ တားမြစ်ချက်က အရေးမပါဟု ပြောဆိုပြီး အာဏာပိုင်များထံသို့ ပွဲစီစဉ်မှုအကြောင်း တရားဝင် အကြောင်းကြားထားခြင်း မရှိသေးဟု ဆိုပါသည်။
“မြို့တော်အစိုးရအနေဖြင့် ဟန်ဂေရီလွတ်လပ်ရေးနေ့ဖြစ်သည့် ဇွန်လ ၂၈ ရက်တွင် ဘူဒါပက်စ် Pride လွတ်လပ်ရေးချီတက်ပွဲကို မြို့တော်ပွဲ အဖြစ် ကျင်းပမည်” ဟု မြို့တော်ဝန်က ရေးသားခဲ့ပါသည်။ လူပေါင်း သောင်းချီ၍ ၎င်းချီတက်ပွဲကို တက်ရောက်မည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြောင်း ဆိုသည်။
အော်ဘန်သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် စိန်ခေါ်မှုများပြည့်နှက်နေသည့် ရွေးကောက်ပွဲကို ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်ပြီး အာဏာရှင်စနစ်ကို ခြိမ်းခြောက်နေသည့် အတိုက်အခံပါတီသစ်တစ်ခု ပေါ်ထွက်လာနေကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။
၎င်းအစိုးရ၏ ခရစ်ယာန် ရှေးရိုးစွဲမူဝါဒများနှင့် LGBTQ အသိုင်းအဝိုင်းကို တိုက်ဖျက်ရေး စည်းရုံးမှုများသည် Fidesz ပါတီ၏ အခြေခံမဲဆန္ဒရှင်များကို ကျေနပ်စေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်ဒေသ မှ မဲဆန္ဒရှင်များဖြစ်သည်။
အော်ဘန်က ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းတွင် Pride ပွဲကို ဘူဒါပက်စ်၌ ယခု နှစ်ကျင်းပရန် စဉ်းစားစရာ မလိုဟု ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။
ကိုးကား- CNN
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အစ္စရေးစစ်ဘက်အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ အီရန်သည် ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) နံနက်ပိုင်းတွင် ဒုံးကျည်ဒါဇင်နှင့်ချီ၍ ပစ်လွှတ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အရပ်သားနေရာများကို အမြောက်အမြား ထိမှန် ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
အစ္စရေး၏ တောင်ပိုင်းမြို့တစ်မြို့ဖြစ်သော Be’er-Sheva မြို့ရှိ အဓိက ဆေးရုံကြီးတစ်ခုသည်လည်း အီရန်၏ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း ဆေးရုံပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေးစစ်ဘက်အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ အီရန်သည် ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) နံနက်ပိုင်းတွင် ဒုံးကျည်ဒါဇင်နှင့်ချီ၍ ပစ်လွှတ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အရပ်သားနေရာများကို အမြောက်အမြား ထိမှန် ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
အစ္စရေး၏ တောင်ပိုင်းမြို့တစ်မြို့ဖြစ်သော Be’er-Sheva မြို့ရှိ အဓိက ဆေးရုံကြီးတစ်ခုသည်လည်း အီရန်၏ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း ဆေးရုံပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒဏ်ရာရရှိသူများအပါအဝင် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုအခြေအနေကို ဆန်းစစ်နေပါသည်” ဟု Soroka ဆေးရုံကြီး၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့ပြီး နေရာအနှံ့အပြားတွင် ကြီးမားသော ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများရှိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် ဆေးရုံသို့ လာရောက်ခြင်း မပြုရန်ကိုလည်း ၎င်းကထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေး၏ အဆင့်မြင့်ဆေးရုံကြီးများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် ဂုဏ်ယူစွာ ဖော်ပြထားသော Soroka ဆေးရုံအနီးတစ်ဝိုက် တိုက်ခိုက်မှု နောက်ပိုင်း အခြေအနေများကို ဖော်ပြထားသည့် တယ်လီဂရမ် ဗီဒီယိုများတွင် အဆောက်အဦများစွာ ပျက်စီးနေသည့်အပြင် မြေပြင်ပေါ်တွင် အပျက်အစီးများ စုပုံနေသည်ကို တွေ့ရသည်။
အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ် (IDF) ၏ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာနမှ ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များကို ထိခိုက်မှုဖြစ်ပွားသည်ဟု အစီရင်ခံထားသော နေရာများသို့ စေလွှတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ကိုးကား- CNN
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အစ္စရေးစစ်ဘက်အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ အီရန်သည် ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) နံနက်ပိုင်းတွင် ဒုံးကျည်ဒါဇင်နှင့်ချီ၍ ပစ်လွှတ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အရပ်သားနေရာများကို အမြောက်အမြား ထိမှန် ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
အစ္စရေး၏ တောင်ပိုင်းမြို့တစ်မြို့ဖြစ်သော Be’er-Sheva မြို့ရှိ အဓိက ဆေးရုံကြီးတစ်ခုသည်လည်း အီရန်၏ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း ဆေးရုံပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒဏ်ရာရရှိသူများအပါအဝင် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုအခြေအနေကို ဆန်းစစ်နေပါသည်” ဟု Soroka ဆေးရုံကြီး၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့ပြီး နေရာအနှံ့အပြားတွင် ကြီးမားသော ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများရှိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် ဆေးရုံသို့ လာရောက်ခြင်း မပြုရန်ကိုလည်း ၎င်းကထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေး၏ အဆင့်မြင့်ဆေးရုံကြီးများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် ဂုဏ်ယူစွာ ဖော်ပြထားသော Soroka ဆေးရုံအနီးတစ်ဝိုက် တိုက်ခိုက်မှု နောက်ပိုင်း အခြေအနေများကို ဖော်ပြထားသည့် တယ်လီဂရမ် ဗီဒီယိုများတွင် အဆောက်အဦများစွာ ပျက်စီးနေသည့်အပြင် မြေပြင်ပေါ်တွင် အပျက်အစီးများ စုပုံနေသည်ကို တွေ့ရသည်။
အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ် (IDF) ၏ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာနမှ ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များကို ထိခိုက်မှုဖြစ်ပွားသည်ဟု အစီရင်ခံထားသော နေရာများသို့ စေလွှတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ကိုးကား- CNN
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အက်စ်တိုးနီးယားနိုင်ငံ၏ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး Igor Taro က ရုရှားသို့ ဝင်ရောက်လိုသူများ၏ အရေအတွက်များပြားလာမှုကြောင့် အရှေ့ပိုင်း Narva မြို့ရှိ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်စခန်းကို ပိတ်သိမ်းရန် အလားအလာ ရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။
ဘောလ်တစ်နိုင်ငံဖြစ်သော အက်စ်တိုးနီးယားတွင် ရုရှားလူမျိုးများသည် လူဦးရေ၏ ငါးပုံတစ်ပုံထက် ပိုမိုနေထိုင်ပြီး လွန်ခဲ့သောလ အနည်းငယ် ကတည်းက နယ်စပ်တွင် စီတန်းစောင့်ဆိုင်းနေမှုများသည် ဒေသခံမီဒီယာ များ၏ အာရုံကို ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။
အက်စ်တိုးနီးယားနိုင်ငံ၏ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး Igor Taro က ရုရှားသို့ ဝင်ရောက်လိုသူများ၏ အရေအတွက်များပြားလာမှုကြောင့် အရှေ့ပိုင်း Narva မြို့ရှိ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်စခန်းကို ပိတ်သိမ်းရန် အလားအလာ ရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။
ဘောလ်တစ်နိုင်ငံဖြစ်သော အက်စ်တိုးနီးယားတွင် ရုရှားလူမျိုးများသည် လူဦးရေ၏ ငါးပုံတစ်ပုံထက် ပိုမိုနေထိုင်ပြီး လွန်ခဲ့သောလ အနည်းငယ် ကတည်းက နယ်စပ်တွင် စီတန်းစောင့်ဆိုင်းနေမှုများသည် ဒေသခံမီဒီယာ များ၏ အာရုံကို ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။
ယခင်က Narva မြို့တော်ဝန်ဖြစ်ခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် အက်စ်တိုးနီးယား လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်သူ Aleksey Yevgrafov က ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန အနေဖြင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှစ၍ ပိတ်ထားသော မြို့၏ ဒုတိယ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်စခန်းကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် အစီအစဉ်ရှိ၊ မရှိ မေးမြန်း ခဲ့ရာ Taro က နယ်စပ်တာဝန်ရှိသူများ အလုပ်ဖိအားများလာပါက Narva နယ်စပ်အပါအဝင် နယ်စပ်တစ်ခုလုံးကို ပိတ်လိုက်ခြင်းက ပိုမိုကောင်းမွန်သည် ဟု ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးက အဆိုပါကိစ္စတွင် အက်စ်တိုးနီးယားအနေဖြင့် ဥရောပသမဂ္ဂ (Brussels) ၏ လမ်းညွှန်ချက်များကို အဓိက လိုက်နာရမည်ဖြစ်ပြီး ရုရှားသို့ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်လိုသူများ၏ အခက်အခဲများ ထက် မော်စကိုအပေါ် ခရီးသွားလာရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ကန့်သတ်ချက်များကို ဦးစားပေးရမည်ဟု ထပ်လောင်းအတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ERR သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ Taro က “နယ်စပ်တွင် စီတန်း စောင့်ဆိုင်းနေရခြင်းသည် ရုရှား၏ ယူကရိန်းအပေါ် စစ်ဆင်ရေးနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး အက်စ်တိုးနီးယားနိုင်ငံသားနှင့် နေထိုင်သူအားလုံးသည် ရုရှားအပေါ် သီးခံပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုများကို အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော်ရန် တာဝန်ရှိသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
လွန်ခဲ့သည့် လအတွင်း ဒေသခံမီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်အရ Narva မှ ရုရှားသို့ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်လိုသူများသည် ၁၆ နာရီမှ ၂၀ နာရီအထိ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီး တစ်ခါတစ်ရံ နယ်စပ်ပိတ်ချိန်မတိုင်မီ ဖြတ်ကျော် နိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။
ERR ၏ အဆိုအရ အက်စ်တိုးနီးယား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိုကဲ့သို့ စီတန်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ အက်စ်တိုးနီးယားမှ ရုရှားသို့ ဖြတ်ကျော် လာသည့် ကုန်စည်နှင့် ခရီးသွားအားလုံးကို “အပြည့်အဝ အကောက်ခွန် ထိန်းချုပ်မှု” (totally customs control) ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့်ဟု ဝန်ခံ ထားသည်။
လတ်ဗီးယားနှင့် လစ်သူယေးနီးယားတို့ကဲ့သို့ပင် အက်စ်တိုးနီးယားသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ယူကရိန်းပဋိပက္ခ စတင်ချိန်မှစ၍ မော်စကို အပေါ် ရန်လိုသောသဘောထား ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့ပြီး ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အပြီး ရုရှားက ၎င်းတို့အား ကျူးကျော်မည်ဟု မကြာခဏ ပြောဆိုခဲ့ သည်။
သို့သော် ရုရှားအစိုးရက အဆိုပါအချက်ကို အကြိမ်ကြိမ်ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး အက်စ်တိုးနီးယားနှင့် အခြားဘောလ်တစ်နိုင်ငံများ၏ တင်းမာသည့် မူဝါဒများကို “ရုရှားဆန့်ကျင်ရေး” (Russophobic) အဖြစ် ရှုတ်ချခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလတွင် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Maria Zakharova က ထိုနိုင်ငံများ၏အရာရှိများသည် EU ၏ ထောက်ပံ့ငွေများအပေါ် အလွန်မှီခိုနေရပြီး ဘရပ်ဆဲလ်၏ အမိန့်များ ကိုသာ အာရုံစိုက်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော် ဘောလ်တစ်နိုင်ငံများ၏ ရုရှားဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် “၎င်းတို့နိုင်ငံသားများ၏ ဘဝကို ပိုမိုခက်ခဲစေပြီး တစ်ခါတစ်ရံ မခံမရပ် နိုင်အောင် ဖြစ်စေသည်” ဟု ၎င်းကထပ်လောင်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အက်စ်တိုးနီးယားနိုင်ငံ၏ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး Igor Taro က ရုရှားသို့ ဝင်ရောက်လိုသူများ၏ အရေအတွက်များပြားလာမှုကြောင့် အရှေ့ပိုင်း Narva မြို့ရှိ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်စခန်းကို ပိတ်သိမ်းရန် အလားအလာ ရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။
ဘောလ်တစ်နိုင်ငံဖြစ်သော အက်စ်တိုးနီးယားတွင် ရုရှားလူမျိုးများသည် လူဦးရေ၏ ငါးပုံတစ်ပုံထက် ပိုမိုနေထိုင်ပြီး လွန်ခဲ့သောလ အနည်းငယ် ကတည်းက နယ်စပ်တွင် စီတန်းစောင့်ဆိုင်းနေမှုများသည် ဒေသခံမီဒီယာ များ၏ အာရုံကို ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။
ယခင်က Narva မြို့တော်ဝန်ဖြစ်ခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် အက်စ်တိုးနီးယား လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်သူ Aleksey Yevgrafov က ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန အနေဖြင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှစ၍ ပိတ်ထားသော မြို့၏ ဒုတိယ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်စခန်းကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် အစီအစဉ်ရှိ၊ မရှိ မေးမြန်း ခဲ့ရာ Taro က နယ်စပ်တာဝန်ရှိသူများ အလုပ်ဖိအားများလာပါက Narva နယ်စပ်အပါအဝင် နယ်စပ်တစ်ခုလုံးကို ပိတ်လိုက်ခြင်းက ပိုမိုကောင်းမွန်သည် ဟု ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးက အဆိုပါကိစ္စတွင် အက်စ်တိုးနီးယားအနေဖြင့် ဥရောပသမဂ္ဂ (Brussels) ၏ လမ်းညွှန်ချက်များကို အဓိက လိုက်နာရမည်ဖြစ်ပြီး ရုရှားသို့ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်လိုသူများ၏ အခက်အခဲများ ထက် မော်စကိုအပေါ် ခရီးသွားလာရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ကန့်သတ်ချက်များကို ဦးစားပေးရမည်ဟု ထပ်လောင်းအတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ERR သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ Taro က “နယ်စပ်တွင် စီတန်း စောင့်ဆိုင်းနေရခြင်းသည် ရုရှား၏ ယူကရိန်းအပေါ် စစ်ဆင်ရေးနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး အက်စ်တိုးနီးယားနိုင်ငံသားနှင့် နေထိုင်သူအားလုံးသည် ရုရှားအပေါ် သီးခံပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုများကို အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော်ရန် တာဝန်ရှိသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
လွန်ခဲ့သည့် လအတွင်း ဒေသခံမီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်အရ Narva မှ ရုရှားသို့ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်လိုသူများသည် ၁၆ နာရီမှ ၂၀ နာရီအထိ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီး တစ်ခါတစ်ရံ နယ်စပ်ပိတ်ချိန်မတိုင်မီ ဖြတ်ကျော် နိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။
ERR ၏ အဆိုအရ အက်စ်တိုးနီးယား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိုကဲ့သို့ စီတန်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ အက်စ်တိုးနီးယားမှ ရုရှားသို့ ဖြတ်ကျော် လာသည့် ကုန်စည်နှင့် ခရီးသွားအားလုံးကို “အပြည့်အဝ အကောက်ခွန် ထိန်းချုပ်မှု” (totally customs control) ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့်ဟု ဝန်ခံ ထားသည်။
လတ်ဗီးယားနှင့် လစ်သူယေးနီးယားတို့ကဲ့သို့ပင် အက်စ်တိုးနီးယားသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ယူကရိန်းပဋိပက္ခ စတင်ချိန်မှစ၍ မော်စကို အပေါ် ရန်လိုသောသဘောထား ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့ပြီး ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အပြီး ရုရှားက ၎င်းတို့အား ကျူးကျော်မည်ဟု မကြာခဏ ပြောဆိုခဲ့ သည်။
သို့သော် ရုရှားအစိုးရက အဆိုပါအချက်ကို အကြိမ်ကြိမ်ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး အက်စ်တိုးနီးယားနှင့် အခြားဘောလ်တစ်နိုင်ငံများ၏ တင်းမာသည့် မူဝါဒများကို “ရုရှားဆန့်ကျင်ရေး” (Russophobic) အဖြစ် ရှုတ်ချခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလတွင် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Maria Zakharova က ထိုနိုင်ငံများ၏အရာရှိများသည် EU ၏ ထောက်ပံ့ငွေများအပေါ် အလွန်မှီခိုနေရပြီး ဘရပ်ဆဲလ်၏ အမိန့်များ ကိုသာ အာရုံစိုက်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော် ဘောလ်တစ်နိုင်ငံများ၏ ရုရှားဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် “၎င်းတို့နိုင်ငံသားများ၏ ဘဝကို ပိုမိုခက်ခဲစေပြီး တစ်ခါတစ်ရံ မခံမရပ် နိုင်အောင် ဖြစ်စေသည်” ဟု ၎င်းကထပ်လောင်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အီရန်၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် Ayatollah Ali Khamenei က “အမေရိကန်က စစ်ရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်ပါက ပြန်လည်ကုစား မရနိုင်သော ဆုံးရှုံးမှုများ တွေ့ကြုံရမည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်မှုများ အပြီးတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သည့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ထရမ့်က အီရန်သည် အမေရိကန် ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်လာပါက အမေရိကန်တပ်များက ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ပစ်ခတ်နိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ပြီး ခါမေနီသည် “လွယ်ကူသော ပစ်မှတ်တစ်ခုဖြစ်သည်” ဟုလည်း ညွှန်းဆိုခဲ့သည်။
အီရန်၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် Ayatollah Ali Khamenei က “အမေရိကန်က စစ်ရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်ပါက ပြန်လည်ကုစား မရနိုင်သော ဆုံးရှုံးမှုများ တွေ့ကြုံရမည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်မှုများ အပြီးတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သည့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ထရမ့်က အီရန်သည် အမေရိကန် ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်လာပါက အမေရိကန်တပ်များက ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ပစ်ခတ်နိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ပြီး ခါမေနီသည် “လွယ်ကူသော ပစ်မှတ်တစ်ခုဖြစ်သည်” ဟုလည်း ညွှန်းဆိုခဲ့သည်။
“ကျွန်တော်တို့က သူ့ကို အခုအချိန်မှာတော့ ဖယ်ရှားမှာ မဟုတ်ပါ” ဟု ထရမ့်က ၎င်း၏ Truth Social အကောင့်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ အခြား ပို့စ်များတွင် အီရန်သည် “ခြွင်းချက်မရှိလက်နက်ချရမည်” ဟု အတင်းအကျပ် တိုက်တွန်းကာ အမေရိကန်က “အီရန်ကောင်းကင်ယံကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားသည်” ဟုလည်း ဆိုခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (ဇွန် ၁၈) တွင် ထရမ့်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ရုပ်သံမှတစ်ဆင့် တုံ့ပြန်ရာတွင် ခါမေနီက “အီရန်နှင့် ၎င်း၏သမိုင်းကို နားလည်သူ၊ ပညာရှိ သူတိုင်းက ခြိမ်းခြောက်စကားနှင့် ဒီနိုင်ငံကို မပြောကြပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်ခေါင်းဆောင်က “အီရန်သည် လက်နက်ချမည့်နိုင်ငံ မဟုတ်ပါ” ဟုဆိုကာ “အမေရိကန်၏ မည်သည့်စစ်ရေးဝင်ရောက်မှုမဆို ပြန်လည် ကုစားမရနိုင်တဲ့ဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်လာစေမှာပါ” ဟု ဖြည့်စွက် ပြောကြား ခဲ့သည်။
ခါမေနီက ထရမ့်၏ “ခြွင်းချက်မရှိ လက်နက်ချရန်” နောက်ဆုံး သတ်မှတ်ချက်ကို လက်မခံနိုင်ဟု ရှင်းလင်းပြောဆိုခဲ့ပြီး အစ္စလာမ္မစ် သမ္မတနိုင်ငံအနေဖြင့် “အတင်းအကျပ် ချမှတ်ထားသော ငြိမ်းချမ်းရေးကို လက်မခံပါ” ဟု အတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ “အမေရိကန် သမ္မတက မိမိတို့ကို ခြိမ်းခြောက်နေပါသည် ၊ ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်မရှိသည့် စကားလုံးများဖြင့် အီရန်ပြည်သူတွေကို လက်နက်ချရန် တောင်းဆိုနေပါသည်၊ ခြိမ်းခြောက်ခံရမှာကို ကြောက်နေသူတွေကိုသာ ခြိမ်းခြောက် သင့်တာပါ၊ အီရန်နိုင်ငံသားများသည် ယခုလိုခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို လုံးဝ မကြောက်ရွံ့ပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ထရမ့်၏ ထုတ်ပြန်ချက် များက ဝါရှင်တန်သည် အစ္စရေး၏ အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်မှုတွင် တိုက်ရိုက် ပါဝင်နေကြောင်း ညွှန်းဆိုနေသည်ဟု ဖြည့်စွက်ပြောဆိုခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အီရန်၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် Ayatollah Ali Khamenei က “အမေရိကန်က စစ်ရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်ပါက ပြန်လည်ကုစား မရနိုင်သော ဆုံးရှုံးမှုများ တွေ့ကြုံရမည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်မှုများ အပြီးတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သည့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ထရမ့်က အီရန်သည် အမေရိကန် ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်လာပါက အမေရိကန်တပ်များက ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ပစ်ခတ်နိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ပြီး ခါမေနီသည် “လွယ်ကူသော ပစ်မှတ်တစ်ခုဖြစ်သည်” ဟုလည်း ညွှန်းဆိုခဲ့သည်။
“ကျွန်တော်တို့က သူ့ကို အခုအချိန်မှာတော့ ဖယ်ရှားမှာ မဟုတ်ပါ” ဟု ထရမ့်က ၎င်း၏ Truth Social အကောင့်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ အခြား ပို့စ်များတွင် အီရန်သည် “ခြွင်းချက်မရှိလက်နက်ချရမည်” ဟု အတင်းအကျပ် တိုက်တွန်းကာ အမေရိကန်က “အီရန်ကောင်းကင်ယံကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားသည်” ဟုလည်း ဆိုခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (ဇွန် ၁၈) တွင် ထရမ့်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ရုပ်သံမှတစ်ဆင့် တုံ့ပြန်ရာတွင် ခါမေနီက “အီရန်နှင့် ၎င်း၏သမိုင်းကို နားလည်သူ၊ ပညာရှိ သူတိုင်းက ခြိမ်းခြောက်စကားနှင့် ဒီနိုင်ငံကို မပြောကြပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်ခေါင်းဆောင်က “အီရန်သည် လက်နက်ချမည့်နိုင်ငံ မဟုတ်ပါ” ဟုဆိုကာ “အမေရိကန်၏ မည်သည့်စစ်ရေးဝင်ရောက်မှုမဆို ပြန်လည် ကုစားမရနိုင်တဲ့ဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်လာစေမှာပါ” ဟု ဖြည့်စွက် ပြောကြား ခဲ့သည်။
ခါမေနီက ထရမ့်၏ “ခြွင်းချက်မရှိ လက်နက်ချရန်” နောက်ဆုံး သတ်မှတ်ချက်ကို လက်မခံနိုင်ဟု ရှင်းလင်းပြောဆိုခဲ့ပြီး အစ္စလာမ္မစ် သမ္မတနိုင်ငံအနေဖြင့် “အတင်းအကျပ် ချမှတ်ထားသော ငြိမ်းချမ်းရေးကို လက်မခံပါ” ဟု အတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ “အမေရိကန် သမ္မတက မိမိတို့ကို ခြိမ်းခြောက်နေပါသည် ၊ ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်မရှိသည့် စကားလုံးများဖြင့် အီရန်ပြည်သူတွေကို လက်နက်ချရန် တောင်းဆိုနေပါသည်၊ ခြိမ်းခြောက်ခံရမှာကို ကြောက်နေသူတွေကိုသာ ခြိမ်းခြောက် သင့်တာပါ၊ အီရန်နိုင်ငံသားများသည် ယခုလိုခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို လုံးဝ မကြောက်ရွံ့ပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ထရမ့်၏ ထုတ်ပြန်ချက် များက ဝါရှင်တန်သည် အစ္စရေး၏ အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်မှုတွင် တိုက်ရိုက် ပါဝင်နေကြောင်း ညွှန်းဆိုနေသည်ဟု ဖြည့်စွက်ပြောဆိုခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ အီရန်ကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဝိရောဓိ ဖြစ်နေသော အချက်အလက်များကြောင့် ရှုပ်ထွေးနေသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။
အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များ၏ အကဲဖြတ်ချက်အရ အီရန် သည် နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် နောက်ထပ် (၃) နှစ်ခန့် ကြာမည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် အစ္စရေးက အထောက်အထားမပြဘဲ အီရန်သည် အချိန်တိုအတွင်း နျူကလီးယားဗုံးပြုလုပ်ရန် အလျင်အမြန် ကြိုးစားနေသည်ဟု ဆိုသည်။ အဆိုပါအချက်နှစ်ခု၏ မှန်ကန်နိုင်မှုရာခိုင်နှုန်းအပေါ် ထရမ့်အနေဖြင့် စဉ်းစားသုံးသပ်နေနိုင်ကြောင်း ဆိုကြသည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ အီရန်ကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဝိရောဓိ ဖြစ်နေသော အချက်အလက်များကြောင့် ရှုပ်ထွေးနေသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။
အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များ၏ အကဲဖြတ်ချက်အရ အီရန် သည် နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် နောက်ထပ် (၃) နှစ်ခန့် ကြာမည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် အစ္စရေးက အထောက်အထားမပြဘဲ အီရန်သည် အချိန်တိုအတွင်း နျူကလီးယားဗုံးပြုလုပ်ရန် အလျင်အမြန် ကြိုးစားနေသည်ဟု ဆိုသည်။ အဆိုပါအချက်နှစ်ခု၏ မှန်ကန်နိုင်မှုရာခိုင်နှုန်းအပေါ် ထရမ့်အနေဖြင့် စဉ်းစားသုံးသပ်နေနိုင်ကြောင်း ဆိုကြသည်။
အစ္စရေးသည် လွန်ခဲ့သော (၅) ရက်အတွင်း အီရန်၏ လုံခြုံရေး အခြေစိုက်စခန်းများနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများကို တိကျစွာသိရှိပြီး ထိုအချက်ကို အသုံးချကာ ပြင်းထန်သော တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။သို့သော် အမေရိကန်၏ ထောက်လှမ်းရေးစနစ်သည် ကမ္ဘာ့အဆင့်မီအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ထရမ့်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည်ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသော အချက်အလက်များနှင့် ကျိုးကြောင်း ဆင်ခြင်မှုများကြောင့် လွှမ်းမိုးခံရမည် ဖြစ်သည်။
မိမိ၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များက နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အချိန်ကာလ ဝေးကွာသည်ဟု အကဲဖြတ်ထားသော နိုင်ငံတစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်မှုသည် လွန်စွာအရေးကြီးသည်ဟု ဆိုကြသည်။ အဘယ်ကြောင့် မိမိ၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များက ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိဟု ဆုံးဖြတ်ထားသော အရာတစ်ခုကို တားဆီးရန် ရည်ရွယ်ချက် တစ်ခုတည်း ဖြင့် ပဋိပက္ခတစ်ခုထဲသို့ ဇွတ်ဆွဲသွင်းခံမည်ဆိုပါက နောင်ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကျိုးဆက်များအတွက် စဉ်းစားချင့်ချိန်နေဟန်ရှိသည်ဟု သုံးသပ်နေ ကြသည်။
အစ္စရေး၏ လုပ်ဆောင်ချက်တွင် ပါဝင်ခြင်းသည် ကိုယ်ပိုင် စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန် ယာဟုက အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ဖန်တီးရန် လျှို့ဝှက်စွာ အလျှင်အမြန်လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ဆိုသည်။ အကယ်၍ ထိုသို့ဆိုလျှင် အီရန်သည် လျှို့ဝှက်စွာ လုပ်ဆောင်နေပြီး Fordow တောင်ကုန်း၌ တည်ရှိသော ယူရေနီယမ် ထပ်တိုးသန့်စင်သည့် အဆောက်အဦကို တစ်ကြိမ်တည်း ပစ်ခတ်ဖျက်ဆီးခြင်းဖြင့် လုံးဝရပ်တန့်နိုင်မည် မဟုတ်ဘဲပုန်းကွယ်နေသော ပစ်မှတ်များစွာကို ထပ်ခါထပ်ခါ တိုက်ခိုက်ရမည် ဖြစ်သည်။
အမေရိကန်သည် Fordow နျူကလီးယားစက်ရုံကို GBU-57 “ဘန်ကာ-ဘာစတာ” ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ရန် စဉ်းစားနေသော်လည်း ထိုဗုံးသည် အဆောက်အဦကို ဖောက်ထွင်းနိုင်မည်ဟု အာမခံချက် မရှိပေ။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် New York Times အစီရင်ခံစာအရ စမ်းသပ်မှုများက ဖောက်ထွင်း နိုင်သည်ဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း ထရမ့်သည် “ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်” ဆိုသော အချက်ပေါ်မူတည်ကာ အခြားပဋိပက္ခတစ်ခုထဲသို့ မဝင်လိုဟု ရှုမြင်နေကြသည်။
ထရမ့်အတွက် အိပ်မက်ဆိုးတစ်ခုမှာ အစ္စရေး၏ လုပ်ဆောင်ချက်တွင် ပါဝင်ပြီး Fordow ကို ဖျက်ဆီးမိသော်လည်း အီရန်၏ နျူကလီးယား အစီအစဉ်သည် တစ်နည်းနည်းဖြင့် ဆက်လက်ရှင်သန်နေသည်ကို တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ထိုအခါ အီရန်ခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့၏ အသက်ရှင်ရေးအတွက် နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် အပြင်းအထန် ကြိုးစားလာနိုင်သည်။
အစ္စရေး၏ ထောက်လှမ်းရေးသည် လွန်ခဲ့သော (၁၈) လအတွင်း အလွန် တိကျမှန်ကန်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ဟားမက် ၏ အကြီးစား တိုက်ခိုက်မှုကို ကြိုတင်မသိရှိခဲ့ပေ။ ထိုအချက်ကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် မည်သည့်အရာမျှ ပြီးပြည့်စုံခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။ ထိုအချက်သည် ထရမ့်၏ အီရန်အပေါ် တိုက်ရိုက် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရန် စဉ်းစားဆင်ခြင်မှုကို နှောင့်ယှက်နေသည်ဟု သုံးသပ်ကြသည်။
ကိုးကား- CNN
Photo: aa.com.tr
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ အီရန်ကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဝိရောဓိ ဖြစ်နေသော အချက်အလက်များကြောင့် ရှုပ်ထွေးနေသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။
အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များ၏ အကဲဖြတ်ချက်အရ အီရန် သည် နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် နောက်ထပ် (၃) နှစ်ခန့် ကြာမည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် အစ္စရေးက အထောက်အထားမပြဘဲ အီရန်သည် အချိန်တိုအတွင်း နျူကလီးယားဗုံးပြုလုပ်ရန် အလျင်အမြန် ကြိုးစားနေသည်ဟု ဆိုသည်။ အဆိုပါအချက်နှစ်ခု၏ မှန်ကန်နိုင်မှုရာခိုင်နှုန်းအပေါ် ထရမ့်အနေဖြင့် စဉ်းစားသုံးသပ်နေနိုင်ကြောင်း ဆိုကြသည်။
အစ္စရေးသည် လွန်ခဲ့သော (၅) ရက်အတွင်း အီရန်၏ လုံခြုံရေး အခြေစိုက်စခန်းများနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများကို တိကျစွာသိရှိပြီး ထိုအချက်ကို အသုံးချကာ ပြင်းထန်သော တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။သို့သော် အမေရိကန်၏ ထောက်လှမ်းရေးစနစ်သည် ကမ္ဘာ့အဆင့်မီအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ထရမ့်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည်ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသော အချက်အလက်များနှင့် ကျိုးကြောင်း ဆင်ခြင်မှုများကြောင့် လွှမ်းမိုးခံရမည် ဖြစ်သည်။
မိမိ၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များက နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အချိန်ကာလ ဝေးကွာသည်ဟု အကဲဖြတ်ထားသော နိုင်ငံတစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်မှုသည် လွန်စွာအရေးကြီးသည်ဟု ဆိုကြသည်။ အဘယ်ကြောင့် မိမိ၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များက ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိဟု ဆုံးဖြတ်ထားသော အရာတစ်ခုကို တားဆီးရန် ရည်ရွယ်ချက် တစ်ခုတည်း ဖြင့် ပဋိပက္ခတစ်ခုထဲသို့ ဇွတ်ဆွဲသွင်းခံမည်ဆိုပါက နောင်ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကျိုးဆက်များအတွက် စဉ်းစားချင့်ချိန်နေဟန်ရှိသည်ဟု သုံးသပ်နေ ကြသည်။
အစ္စရေး၏ လုပ်ဆောင်ချက်တွင် ပါဝင်ခြင်းသည် ကိုယ်ပိုင် စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန် ယာဟုက အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ဖန်တီးရန် လျှို့ဝှက်စွာ အလျှင်အမြန်လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ဆိုသည်။ အကယ်၍ ထိုသို့ဆိုလျှင် အီရန်သည် လျှို့ဝှက်စွာ လုပ်ဆောင်နေပြီး Fordow တောင်ကုန်း၌ တည်ရှိသော ယူရေနီယမ် ထပ်တိုးသန့်စင်သည့် အဆောက်အဦကို တစ်ကြိမ်တည်း ပစ်ခတ်ဖျက်ဆီးခြင်းဖြင့် လုံးဝရပ်တန့်နိုင်မည် မဟုတ်ဘဲပုန်းကွယ်နေသော ပစ်မှတ်များစွာကို ထပ်ခါထပ်ခါ တိုက်ခိုက်ရမည် ဖြစ်သည်။
အမေရိကန်သည် Fordow နျူကလီးယားစက်ရုံကို GBU-57 “ဘန်ကာ-ဘာစတာ” ဗုံးဖြင့် တိုက်ခိုက်ရန် စဉ်းစားနေသော်လည်း ထိုဗုံးသည် အဆောက်အဦကို ဖောက်ထွင်းနိုင်မည်ဟု အာမခံချက် မရှိပေ။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် New York Times အစီရင်ခံစာအရ စမ်းသပ်မှုများက ဖောက်ထွင်း နိုင်သည်ဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း ထရမ့်သည် “ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်” ဆိုသော အချက်ပေါ်မူတည်ကာ အခြားပဋိပက္ခတစ်ခုထဲသို့ မဝင်လိုဟု ရှုမြင်နေကြသည်။
ထရမ့်အတွက် အိပ်မက်ဆိုးတစ်ခုမှာ အစ္စရေး၏ လုပ်ဆောင်ချက်တွင် ပါဝင်ပြီး Fordow ကို ဖျက်ဆီးမိသော်လည်း အီရန်၏ နျူကလီးယား အစီအစဉ်သည် တစ်နည်းနည်းဖြင့် ဆက်လက်ရှင်သန်နေသည်ကို တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ထိုအခါ အီရန်ခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့၏ အသက်ရှင်ရေးအတွက် နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် အပြင်းအထန် ကြိုးစားလာနိုင်သည်။
အစ္စရေး၏ ထောက်လှမ်းရေးသည် လွန်ခဲ့သော (၁၈) လအတွင်း အလွန် တိကျမှန်ကန်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ဟားမက် ၏ အကြီးစား တိုက်ခိုက်မှုကို ကြိုတင်မသိရှိခဲ့ပေ။ ထိုအချက်ကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် မည်သည့်အရာမျှ ပြီးပြည့်စုံခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။ ထိုအချက်သည် ထရမ့်၏ အီရန်အပေါ် တိုက်ရိုက် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရန် စဉ်းစားဆင်ခြင်မှုကို နှောင့်ယှက်နေသည်ဟု သုံးသပ်ကြသည်။
ကိုးကား- CNN
Photo: aa.com.tr
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် Friedrich Merz က အီရန်ကို အစ္စရေး၏ စစ်ရေး တိုက်ခိုက်မှုများအား လူသိရှင်ကြား ချီးကျူးဂုဏ်ပြုလျက် အစ္စရေး အစိုးရနှင့် တပ်မတော်သည် အနောက်နိုင်ငံများအတွက် အမှိုက်ထုပ် ရှင်းလင်းရေးအလုပ် (Dirty work) ကို ရဲရင့်စွာ လုပ်ဆောင်ပေးနေသည် ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
G7 ထိပ်သီးအစည်းအဝေး (ကိုယ်စားလှယ်အဆင့်) ကနေဒါ၌ ကျင်းပစဉ် ၎င်းပြုလုပ်ခဲ့သော အင်တာဗျူးများတွင် ဂျာမနီခေါင်းဆောင်က ထိုကဲ့သို့ ရှင်းလင်းချက်ပေးခဲ့သည်။ မူလ အီရန်နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်ကို အာမခံခဲ့သော နိုင်ငံများအားလုံး (ရုရှား၊ တရုတ်မှလွဲ၍) အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။
ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် Friedrich Merz က အီရန်ကို အစ္စရေး၏ စစ်ရေး တိုက်ခိုက်မှုများအား လူသိရှင်ကြား ချီးကျူးဂုဏ်ပြုလျက် အစ္စရေး အစိုးရနှင့် တပ်မတော်သည် အနောက်နိုင်ငံများအတွက် အမှိုက်ထုပ် ရှင်းလင်းရေးအလုပ် (Dirty work) ကို ရဲရင့်စွာ လုပ်ဆောင်ပေးနေသည် ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
G7 ထိပ်သီးအစည်းအဝေး (ကိုယ်စားလှယ်အဆင့်) ကနေဒါ၌ ကျင်းပစဉ် ၎င်းပြုလုပ်ခဲ့သော အင်တာဗျူးများတွင် ဂျာမနီခေါင်းဆောင်က ထိုကဲ့သို့ ရှင်းလင်းချက်ပေးခဲ့သည်။ မူလ အီရန်နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်ကို အာမခံခဲ့သော နိုင်ငံများအားလုံး (ရုရှား၊ တရုတ်မှလွဲ၍) အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။
ZDF သတင်းဌာနနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် Merz က “ဒါဟာ အစ္စရေး က မိမိတို့အားလုံးအတွက် လုပ်ပေးနေသည့် အမှိုက်ထုပ် ရှင်းလင်းရေး အလုပ်ပါ။ ဒီစနစ်၏ သားကောင်တွေလည်း မိမိတို့ပါပဲ” ဟု ဆိုကာ “ဘာသာရေးအစွန်းရောက် မူလာ (Mullah) အစိုးရဟာ ကမ္ဘာကို သေခြင်းနှင့် ဖျက်ဆီးမှုတွေ ယူဆောင် လာခဲ့သည်” ဟု စွပ်စွဲပြောဆို ခဲ့သည်။
Merz က Welt သတင်းဌာနနှင့် သီးသန့်အင်တာဗျူးတစ်ခု၌ ဆက်လက် ပြောကြားရာတွင် “လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်အနည်းငယ်အတွင်းက တိုက်ခိုက်မှုများသည် မူလာအစိုးရကို အတော်လေး အားနည်းသွားစေပြီး အရင်လို အင်အားပြန်မကောင်းနိုင်တော့ ဟု မိမိယူဆပါသည်။ ဒါဟာ ထိုနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်ကို မရေရာမှုတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်” ဟု ထပ်မံ ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။
ဂျာမနီသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်က Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) သို့မဟုတ် အီရန်နျူကလီးယားသဘောတူညီချက် ညှိနှိုင်းခဲ့သည့် P5+1 အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ထောက်ခံသော်လည်း Merz က ဘာလင်သည် အီရန်နိုင်ငံ နျူကလီးယားလက်နက်မရရှိစေရန် အာမခံသည့် ညှိနှိုင်းမှုအသစ်များကို ပံ့ပိုးရန် အဆင်သင့်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
တနင်္လာနေ့ (ဇွန် ၁၆) တွင် ထုတ်ပြန်သော ပူးတွဲကြေညာချက် တစ်ရပ်တွင် G7 ခေါင်းဆောင်များက အီရန်အား “ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှု နှင့် အကြမ်းဖက်မှု၏ အဓိကအရင်းအမြစ်” အဖြစ် ရှုတ်ချပြီး “အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ကို မည်သည့်အခါမျှ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်မရှိစေရ” ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
G7 ထိပ်သီးညီလာခံမှ အချိန်မတိုင်မီ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည့် အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အင်္ဂါနေ့ (ဇွန် ၁၇) တွင် အီရန်ထံမှ “ကန့်သတ်ချက် မရှိ လက်နက်ချရန်” တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဝါရှင်တန်က ယခင်က တီဟီရန် အား ယူရေနီယမ်ချဲ့ထွင်မှု အားလုံးကို ရပ်တန့်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ သော်လည်း အီရန်အရာရှိများက ယင်းတောင်းဆိုချက်မှာ “လက်တွေ့နှင့် လုံးဝမကိုက်ညီသော” အရာဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် Friedrich Merz က အီရန်ကို အစ္စရေး၏ စစ်ရေး တိုက်ခိုက်မှုများအား လူသိရှင်ကြား ချီးကျူးဂုဏ်ပြုလျက် အစ္စရေး အစိုးရနှင့် တပ်မတော်သည် အနောက်နိုင်ငံများအတွက် အမှိုက်ထုပ် ရှင်းလင်းရေးအလုပ် (Dirty work) ကို ရဲရင့်စွာ လုပ်ဆောင်ပေးနေသည် ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
G7 ထိပ်သီးအစည်းအဝေး (ကိုယ်စားလှယ်အဆင့်) ကနေဒါ၌ ကျင်းပစဉ် ၎င်းပြုလုပ်ခဲ့သော အင်တာဗျူးများတွင် ဂျာမနီခေါင်းဆောင်က ထိုကဲ့သို့ ရှင်းလင်းချက်ပေးခဲ့သည်။ မူလ အီရန်နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်ကို အာမခံခဲ့သော နိုင်ငံများအားလုံး (ရုရှား၊ တရုတ်မှလွဲ၍) အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။
ZDF သတင်းဌာနနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် Merz က “ဒါဟာ အစ္စရေး က မိမိတို့အားလုံးအတွက် လုပ်ပေးနေသည့် အမှိုက်ထုပ် ရှင်းလင်းရေး အလုပ်ပါ။ ဒီစနစ်၏ သားကောင်တွေလည်း မိမိတို့ပါပဲ” ဟု ဆိုကာ “ဘာသာရေးအစွန်းရောက် မူလာ (Mullah) အစိုးရဟာ ကမ္ဘာကို သေခြင်းနှင့် ဖျက်ဆီးမှုတွေ ယူဆောင် လာခဲ့သည်” ဟု စွပ်စွဲပြောဆို ခဲ့သည်။
Merz က Welt သတင်းဌာနနှင့် သီးသန့်အင်တာဗျူးတစ်ခု၌ ဆက်လက် ပြောကြားရာတွင် “လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်အနည်းငယ်အတွင်းက တိုက်ခိုက်မှုများသည် မူလာအစိုးရကို အတော်လေး အားနည်းသွားစေပြီး အရင်လို အင်အားပြန်မကောင်းနိုင်တော့ ဟု မိမိယူဆပါသည်။ ဒါဟာ ထိုနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်ကို မရေရာမှုတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်” ဟု ထပ်မံ ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။
ဂျာမနီသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်က Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) သို့မဟုတ် အီရန်နျူကလီးယားသဘောတူညီချက် ညှိနှိုင်းခဲ့သည့် P5+1 အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ထောက်ခံသော်လည်း Merz က ဘာလင်သည် အီရန်နိုင်ငံ နျူကလီးယားလက်နက်မရရှိစေရန် အာမခံသည့် ညှိနှိုင်းမှုအသစ်များကို ပံ့ပိုးရန် အဆင်သင့်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
တနင်္လာနေ့ (ဇွန် ၁၆) တွင် ထုတ်ပြန်သော ပူးတွဲကြေညာချက် တစ်ရပ်တွင် G7 ခေါင်းဆောင်များက အီရန်အား “ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှု နှင့် အကြမ်းဖက်မှု၏ အဓိကအရင်းအမြစ်” အဖြစ် ရှုတ်ချပြီး “အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ကို မည်သည့်အခါမျှ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်မရှိစေရ” ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
G7 ထိပ်သီးညီလာခံမှ အချိန်မတိုင်မီ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည့် အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အင်္ဂါနေ့ (ဇွန် ၁၇) တွင် အီရန်ထံမှ “ကန့်သတ်ချက် မရှိ လက်နက်ချရန်” တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဝါရှင်တန်က ယခင်က တီဟီရန် အား ယူရေနီယမ်ချဲ့ထွင်မှု အားလုံးကို ရပ်တန့်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ သော်လည်း အီရန်အရာရှိများက ယင်းတောင်းဆိုချက်မှာ “လက်တွေ့နှင့် လုံးဝမကိုက်ညီသော” အရာဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
ကိုးကား- RT
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
စတော့ဟုမ်း ဇွန် ၁၆
ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နျူကလီးယား လက်နက်အင်အားရှင် နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏နျူကလီးယား လက်နက်အရေအတွက်ကို တိုးမြှင့် လျက်ရှိပြီး လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး သဘောတူညီချက် များမှလည်း နုတ်ထွက်နေကြကြောင်း စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသနအင်စတီကျုက ယနေ့ တွင်ထုတ်ပြန်သည့်အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ အရောက်တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် နျူကလီးယား လက်နက်အရေအတွက်မှာ ၁၂၂၄၁ ခုထိရှိခဲ့ပြီး လိုအပ်ပါက သုံးစွဲရေး အတွက် သတ်မှတ်ထားရှိသည့် နျူကလီးယားထိပ်ဖူးအရေအတွက် မှာ ၉၆၁၄ ခုထိရှိသည်။
စတော့ဟုမ်း ဇွန် ၁၆
ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နျူကလီးယား လက်နက်အင်အားရှင် နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏နျူကလီးယား လက်နက်အရေအတွက်ကို တိုးမြှင့် လျက်ရှိပြီး လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး သဘောတူညီချက် များမှလည်း နုတ်ထွက်နေကြကြောင်း စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသနအင်စတီကျုက ယနေ့ တွင်ထုတ်ပြန်သည့်အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ အရောက်တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် နျူကလီးယား လက်နက်အရေအတွက်မှာ ၁၂၂၄၁ ခုထိရှိခဲ့ပြီး လိုအပ်ပါက သုံးစွဲရေး အတွက် သတ်မှတ်ထားရှိသည့် နျူကလီးယားထိပ်ဖူးအရေအတွက် မှာ ၉၆၁၄ ခုထိရှိသည်။
စစ်ရေးအရအသုံးပြုရေးအတွက် ဖြန့်ကြက်ထားသော ထိပ်ဖူးများ အနက် ၂၁၀၀တို့မှာ ဘလစ်စတစ် ဒုံးကျည်များတွင် အသင့်အနေအထားတပ်ဆင်ထားသည့်ထိပ်ဖူး များဖြစ်ကြကြောင်း စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးသုတေသနအင်စတီကျု (ဆစ်ပရီ)၏ အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။
အဆိုပါ အသင့်တပ်ဆင်ထား ပြီး နျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၂၁၀၀ခန့် အနက် အားလုံးနီးပါးကို ရုရှားနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့က ပိုင်ဆိုင် ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ နျူကလီးယားလက်နက်အရေ အတွက်တိုးနှုန်း အမြင့်မားဆုံးနိုင်ငံမှာ တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှစ၍ နှစ်စဉ်နျူကလီးယား ထိပ်ဖူး ၁၀၀ခန့်ထိ တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်ခဲ့ကြောင်း ဆစ်ပရီအစီ ရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ ကနျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၅၄၅၉ ခု၊ အမေရိကန်နိုင်ငံက ၅၁၇၇ခုနှင့် တရုတ်နိုင်ငံက ၆၀၀ခန့်ပိုင်ဆိုင် ထားကြောင်း ဆစ်ပရီက ခန့်မှန်း ထားသည်။
Ref: RT
Trs: KKO
YDNB Newspaper
Photo -NikKei Asia
စတော့ဟုမ်း ဇွန် ၁၆
ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နျူကလီးယား လက်နက်အင်အားရှင် နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏နျူကလီးယား လက်နက်အရေအတွက်ကို တိုးမြှင့် လျက်ရှိပြီး လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး သဘောတူညီချက် များမှလည်း နုတ်ထွက်နေကြကြောင်း စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသနအင်စတီကျုက ယနေ့ တွင်ထုတ်ပြန်သည့်အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။
၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ အရောက်တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် နျူကလီးယား လက်နက်အရေအတွက်မှာ ၁၂၂၄၁ ခုထိရှိခဲ့ပြီး လိုအပ်ပါက သုံးစွဲရေး အတွက် သတ်မှတ်ထားရှိသည့် နျူကလီးယားထိပ်ဖူးအရေအတွက် မှာ ၉၆၁၄ ခုထိရှိသည်။
စစ်ရေးအရအသုံးပြုရေးအတွက် ဖြန့်ကြက်ထားသော ထိပ်ဖူးများ အနက် ၂၁၀၀တို့မှာ ဘလစ်စတစ် ဒုံးကျည်များတွင် အသင့်အနေအထားတပ်ဆင်ထားသည့်ထိပ်ဖူး များဖြစ်ကြကြောင်း စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးသုတေသနအင်စတီကျု (ဆစ်ပရီ)၏ အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။
အဆိုပါ အသင့်တပ်ဆင်ထား ပြီး နျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၂၁၀၀ခန့် အနက် အားလုံးနီးပါးကို ရုရှားနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့က ပိုင်ဆိုင် ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ နျူကလီးယားလက်နက်အရေ အတွက်တိုးနှုန်း အမြင့်မားဆုံးနိုင်ငံမှာ တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှစ၍ နှစ်စဉ်နျူကလီးယား ထိပ်ဖူး ၁၀၀ခန့်ထိ တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်ခဲ့ကြောင်း ဆစ်ပရီအစီ ရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ ကနျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၅၄၅၉ ခု၊ အမေရိကန်နိုင်ငံက ၅၁၇၇ခုနှင့် တရုတ်နိုင်ငံက ၆၀၀ခန့်ပိုင်ဆိုင် ထားကြောင်း ဆစ်ပရီက ခန့်မှန်း ထားသည်။
Ref: RT
Trs: KKO
YDNB Newspaper
Photo -NikKei Asia
အီရန်ခေါင်းဆောင် အယ်လီ ခါမေနီက အမေရိကန်နှင့် အဏုမြူ အစီအစဉ် ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေစဉ် အစ္စရေးက တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့သည်။
အစ္စရေးက အီရန်ကို လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အမေရိကန်-အီရန် ဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်ရှိနေချိန်တွင် စစ်ဆင်ရေးလုပ်ရပ်များ မဆောင်ရွက်ရန် အစ္စရေးကို အစပိုင်းတွင် သတိပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယိုကလည်း အစ္စရေး၏လုပ်ရပ်သည် တစ်ဖက်သတ်ဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။
အီရန်ခေါင်းဆောင် အယ်လီ ခါမေနီက အမေရိကန်နှင့် အဏုမြူ အစီအစဉ် ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေစဉ် အစ္စရေးက တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့သည်။
အစ္စရေးက အီရန်ကို လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အမေရိကန်-အီရန် ဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်ရှိနေချိန်တွင် စစ်ဆင်ရေးလုပ်ရပ်များ မဆောင်ရွက်ရန် အစ္စရေးကို အစပိုင်းတွင် သတိပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယိုကလည်း အစ္စရေး၏လုပ်ရပ်သည် တစ်ဖက်သတ်ဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။
သို့သော် ထရမ့်အစိုးရအရာရှိများက နောက်ပိုင်းတွင် အစ္စရေး၏ လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံပြောဆိုမှုများ ပြုလုပ်လာကာ အမေရိကန်သည်လည်း ၎င်းစစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်လာနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းမှုများ ရှိနေသည်။ ထရမ့်က လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က အီရန်၏အဏုမြူချဲ့ထွင်မှု အစီအစဉ် ကို ရပ်ဆိုင်းရန် “သဘောတူညီမှုရရှိရေး အခွင့်အလမ်းများစွာ ပေးခဲ့ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့ပြီး အီရန်က ထိုသို့မလုပ်ဆောင်ခဲ့ဟု ဆိုသည်။
သို့သော် ယနေ့ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည့် ဗီဒီယိုသတင်းစကားတွင် ခါမေနီက အစ္စရေး၏တိုက်ခိုက်မှုသည် “မိမိတို့၏အရာရှိများ အမေရိကန်နှင့် သွယ်ဝိုက်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေစဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်မှ စစ်ရေး သို့မဟုတ် တင်းမာသည့်လုပ်ရပ်များ လုပ်ဆောင်မည့်အရိပ်အယောင် လုံးဝမရှိခဲ့ကြောင်း” အားလုံးသိရှိစေရန် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေး၏ “အမေရိကန်မဟာမိတ်များ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လာခြင်းသည် ဇီယွန်ဝါဒီအစိုးရ၏ အားနည်းချက်နှင့် မစွမ်းဆောင်နိုင်မှု၏ လက္ခဏာ တစ်ရပ်ဖြစ်သည်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
“အီရန်နိုင်ငံသားများနှင့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များက ယခင်က ပြင်းထန်စွာ အရေးယူခဲ့ပြီး၊ ဆက်လက်အရေးယူနေဆဲဖြစ်ကာ၊ အနာဂတ်တွင်လည်း အလားတူ အရေးယူမှုများ စီစဉ်ထားသည်မှာ ရန်သူကို အားနည်းစေ ခဲ့သည်” ဟု ၎င်းက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။
ခါမေနီက အီရန်နိုင်ငံသားများအား ၎င်းတို့၏ဘဝများကို အားမာန် အပြည့်ဖြင့် ဆက်လက်ရှင်သန်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
ကိုးကား- CNN
Photo: The New York Times
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂
အီရန်ခေါင်းဆောင် အယ်လီ ခါမေနီက အမေရိကန်နှင့် အဏုမြူ အစီအစဉ် ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေစဉ် အစ္စရေးက တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့သည်။
အစ္စရေးက အီရန်ကို လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အမေရိကန်-အီရန် ဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်ရှိနေချိန်တွင် စစ်ဆင်ရေးလုပ်ရပ်များ မဆောင်ရွက်ရန် အစ္စရေးကို အစပိုင်းတွင် သတိပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယိုကလည်း အစ္စရေး၏လုပ်ရပ်သည် တစ်ဖက်သတ်ဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြခဲ့သည်။
သို့သော် ထရမ့်အစိုးရအရာရှိများက နောက်ပိုင်းတွင် အစ္စရေး၏ လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံပြောဆိုမှုများ ပြုလုပ်လာကာ အမေရိကန်သည်လည်း ၎င်းစစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်လာနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းမှုများ ရှိနေသည်။ ထရမ့်က လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က အီရန်၏အဏုမြူချဲ့ထွင်မှု အစီအစဉ် ကို ရပ်ဆိုင်းရန် “သဘောတူညီမှုရရှိရေး အခွင့်အလမ်းများစွာ ပေးခဲ့ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့ပြီး အီရန်က ထိုသို့မလုပ်ဆောင်ခဲ့ဟု ဆိုသည်။
သို့သော် ယနေ့ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည့် ဗီဒီယိုသတင်းစကားတွင် ခါမေနီက အစ္စရေး၏တိုက်ခိုက်မှုသည် “မိမိတို့၏အရာရှိများ အမေရိကန်နှင့် သွယ်ဝိုက်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေစဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အီရန်ဘက်မှ စစ်ရေး သို့မဟုတ် တင်းမာသည့်လုပ်ရပ်များ လုပ်ဆောင်မည့်အရိပ်အယောင် လုံးဝမရှိခဲ့ကြောင်း” အားလုံးသိရှိစေရန် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေး၏ “အမေရိကန်မဟာမိတ်များ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လာခြင်းသည် ဇီယွန်ဝါဒီအစိုးရ၏ အားနည်းချက်နှင့် မစွမ်းဆောင်နိုင်မှု၏ လက္ခဏာ တစ်ရပ်ဖြစ်သည်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
“အီရန်နိုင်ငံသားများနှင့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များက ယခင်က ပြင်းထန်စွာ အရေးယူခဲ့ပြီး၊ ဆက်လက်အရေးယူနေဆဲဖြစ်ကာ၊ အနာဂတ်တွင်လည်း အလားတူ အရေးယူမှုများ စီစဉ်ထားသည်မှာ ရန်သူကို အားနည်းစေ ခဲ့သည်” ဟု ၎င်းက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။
ခါမေနီက အီရန်နိုင်ငံသားများအား ၎င်းတို့၏ဘဝများကို အားမာန် အပြည့်ဖြင့် ဆက်လက်ရှင်သန်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
ကိုးကား- CNN
Photo: The New York Times
ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂